Bağçasaray. Toy. Ekinci umumiy oyun. Azbarda üç efendi laf ete:
— Biz — noğay degilmiz, yalıboylu degilmiz… Biz — aqiqiy qırımtatarmız… aqiqiy. (Teneffüs, ziyafet zalınıñ açılğan qapısından kelgen şamata sesine dala).
Zarif içken insan, sol elinen bina divarını tutıp, devam etken:
— Mına bu noğaylar, olar çöllerden, olar çöllü. Yalıboylular, olar asıl da urum-leh-saksonlar, biz ise — aqiqiymiz, temiz qırımtatarmız.
Subetdeşler nevbetnen aqşam kostümlerine tütün tumanını üfürip ve tumandan közlerini biraz qısıp, mağrur qonuşmanı diñlegen. Bazı sözlerni dudaqlardan oqumaq kerek edi, bundan umumiy mana zararlanmağan. Aksine. Subet daa teren ve tüşüncege daldırıcı olğan, bundan subetdeşler monolognıñ müimligini duyğan ve soluq teneffüsler nefes kibi kerek edi.
— Kimdir şu aqiqiy qırımtatarlar, — dep tükürdi subetdeşlerniñ biri, zayıf aydınlatılğan subet sebepçisiniñ betine yahşı etip baqıp.
— Qayda yaşaylar ve yaşağan ediler, tamırları qaydan, yani?
Üçünci subetdeş indemeyip turğan. O, umumiy sımarlanğan avtobusnen uzaqtan kelgen ve yerli meseleni iç añlamağan. Kereksiz bir şey aytmaq onıñ planında degil edi, em de lafnı Canköy suvarma meselesine çevirmege de istemez edi. Bu yerlerde o, yañı bir insan edi. Özüni kerek olğanı kibi alıp barğan, sanki apaynıñ tatasınıñ uzaq bir soyu, bu ise oña er angi muzakerelerni körmemezlikke urmağa aq bergen. Amma bu subetniñ iştirakçisi apansızdan olğan ve mecburen meraqlı subetdeş körünişini yapqan.
Subet idarecisi, qurnaz ve ğayet qorqutıcı bir sualnı diñlep, tüzgün turdı ve turuşını doğurttı.
— Aqiqiy qırımtatarlar — Bağçasaraylılardır. Temiz.
Kimse ziyafet zalınıñ qapısını açıq qaldırdı ve Verka Serdüçkanıñ yırları çıqıştaki sigar çekme yerini yarıq ve pozitivge toldurdı. Adamlar biri-birini eşitmeyip qaldı, aqşam gecege çevirile edi. Suvuq tüşe edi. Yaşı «altmışqa yaqın» olğan kiçik adam sigarnı skemle çetinde söndürdi, köküs keçirdi ve zalğa ketti, bunı aytıp berip: Qırımdan tatlarnı, yalıboylularnı ve noğaylarnı alıp kettiler, olardan ğayrı ise, Samarqandlılar qayttı ve, mına saña, Bağçasaraylılar…
Dilâver ALİMOV
