Barışlıq, añlama, til tapmaq yerine Qırımnıñ asıl halqına nisbeten aqiqiy duyğularını numayış etmekteler.
Aqmescit şeeriniñ eñ körümli yerinde – merkeziy meydanında keçken seneniñ soñki iş künü tantanalı müitte «Narodnomu opolçeniyu vseh vremen» adlı abide tiklenildi. Tedbir iştirakçileriniñ areketleri, quvançı ve memnün olmaları beklenilgen bir al edi. Şu cümleden, olarnıñ yüzsüzlikleri daa bir kere tasdıqlandı.
Belli ki, bundan 233 sene evel XIX asırnıñ soñunda, Qırım zapt etüviniñ 100 yıllığı munasebetinen müstemlekeniñ ğarezli temsili olğan «Dolgorukovskiy obelisk» adlı diger abide açılğan edi.
O kibi, taze «qardaşı» da halqımıznıñ öz Ana-Vatanında kimge çevirilgenini, nasıl alda, silâ ve qamçı kimniñ qolunda olğanını hatırlatmaq, bizni qorquzmaq maqsadınenen qoyulğanına şek-şübe yoq.
Bu munasebetnen, abide açılışı aqqında yazğan başqa kütleviy haber vastalarından çoq farqlı fikirni bildirmek niyetindemiz. Eminmiz, oña vatandaşlarımıznıñ, deyerli, episi qoşulır.
Asılında, kimsege ilinmege, kimseni direm açuvlattırmağa istemeymiz… Lâkin degerligimizni saqlamaq oğrunda, istese, yarım dünya kininden boğulsın, degerimizni, şanımıznı qorçalamaq, saqlamaq boyun-borcumızdır.
Asılında, birevnini birevge sıttırmaq, yamanlamaq, fitne çıqarmaq kibi maqsat-niyetler bizge tabiiy degil… Amma dinimiz, maneviyatımızğa toqunsalar – özlerinden körsinler, dep epimiz dua etmelimiz.
Asılında, birevni qarğamaq, lânetlemek pek çirkin şey ve bundan özümizni daima uzaq tutmağa tırıştıq… Mademki, qıymetliklerimiz, menfaatımız telüke astına tüşse, olarnı qorçalamaq zaruriyeti içün qolumızdan kelgen areketlerini becermek kerekmiz.
Böyle özü-özünden añlayışlı sözlerni, ebet, aytılması bile qolay degil, çünki eki asırdan ziyade halqımıznıñ baş yazısına çevirilgen ve onı yoq olmaq sıñırına ketirgen sınavlar biri-biri artından, tenefüssiz, artıp-artıp oldı.
Mecburiy icretler, kütleviy repressiyalar, zorbalı sürgün, dünya yüzüne sepilip ketmek – bu siyasiy-içtimaiy afatlarnıñ aqibeti degil az sayılı halqnı, körümli bir memleketniñ ealisini tarihtan ebediylikke silip atar edi.
Bularnıñ episini körip-turıp, dersiñ, sadist kibi, yaramıznı qozğaltmaq, oña tuz sepip, millet vucudını soñ derecede mecalsız alğa ketirmek peşine tüşkenler, baba-dedelerimiz aytqanı kibi, Alla-Taalâdan körsinler.
Endi aşağıdaki habernen tanış oluñız, sayğılı dostlar, çünki diqqatıñıznı bazı konkret şeylerge, daa doğrusı, mantıqsızlıqqa, uydurmalar ve, atta, toqallıqlarğa çevirecekmiz.
«В центре Симферополя, напротив здания Совета министров Крыма, 30-декабря торжественно открыли памятник «Народному ополчению всех времен», передает корреспондент РИА Новости (Крым).
Выступая на мероприятии, глава РК Сергей Аксенов назвал это событие знаковым для Крыма. «Российское государство в сложное время спасало наш народ, простых людей. Также это было в 2014 году, когда крымчане вышли для того, чтобы поучаствовать в справедливом процессе возвращения Крыма на Родину. Тот единый народный порыв привел нас к бескровной победе», — заявил Аксенов.
В свою очередь глава Государственного совета Крыма Владимир Константинов отметил, что россияне остаются сплоченным народом, благодаря чему в стране будут стабильность и процветание. «Невозможно угадать развитие политических событий, но та сила, которая кроется в нашем народе, будет гарантией стабильности и процветания», — уверен он.
Также в мероприятии принял участие депутат Государственной Думы Михаил Шеремет. Он, в частности, подчеркнул, что открытый в Симферополе памятник достоин тех людей, которым он посвящён. «Этот монумент достоин твоих героев, готовых защищать землю под шквальным огнем агрессора, героев, которые готовы бросить свои жизни на алтарь войны», — сказал Шеремет.
Памятник представляет собой увенчанную крестом стелу, стоящую на постаменте. Грани монумента украшают барельефы с изображением ополченцев разных времен: Крымской и Великой Отечественной войн, а также «Крымской весны». Объект создан из гранита и бронзы.
Как сообщал сайт РИА Новости (Крым), автором идеи установки памятника «Народному ополчению всех времен» выступил глава Крыма Сергей Аксенов. Автором проекта монумента является скульптор Валерий Ключев, который в творческом процессе отталкивался от установленного в середине XIX века в Симферополе Долгоруковского обелиска» (kursiv qaydları muarriyetten).
Haberniñ, deyerli, er bir satırı hucur olıp, sualler doğdura. Onıñ birinci abzatsına diqqat eteyik.
Kart-blanş alğan siyasetçi Rusiye devleti aqqında: «v slojnoye vremâ spasalo naş narod, prostıh lüdey», dey. «Naş narod» degende o, kimni, nasıl halqnı közde tuta? Er alda, özünkinidir. Ya öyle olsa, onıñ doğmuş devleti onı, ğaripni, «ağır alğa» tüşkende qurtarmağa borclu degilmi?
Misalçün, bizim halqnı onıñ devleti qurtarmaq, nasıldır hayır körmek degil, yoq etmege az çareler bulmadı. Olsun XVIII asırnıñ soñunda, olsun XIX asırnıñ ortasında, olsun XX asırnıñ devamında. 2014 s. añğanıda da bütünley öz menfaatına çalışqan, tek özüne ve yaqınlarına hoş olğan şeylerni aytmaqta.
Nasıl «vışli»? Nasıl «spravedlivıy»? Nasıl «vozvraşçeniye»? Bizim qadimiy Vatan birevniñ qolunda oyuncaqmı: begendiñ – urdıñ, küçüñ kösterdiñ, çekip aldıñ? Nasıl «yedinıy porıv»? Nasıl «beskrovnaya»? Nasıl «pobeda»? Küçük bir çıqışnı o qadar büyük qopaymaqlar, o qadar saçma qıymet kesüvlernen toldurmaq neden, nasıl sahte istidattan kelip çıqa eken, aceba?
Ekinci abzatsta laf kene de «sila» aqqında kete. Nasıl «sila»? Tabiiy, o, halqta olğan küç degil – o, böyle soy yolbaşçılarda aqıl yetişmemek, terbiyesizlik, vicdansızlıq, kumar çeşitli, namussız siyasiy oyunlarnı oynamağa pek sevmekniñ meyvası, neticesi olğan küç (yahut, özleri aytqanı kibi, «sila yest – uma ne nado»).
Üçünci abzatsnıñ müellifi hayalına sıñırsız bollulıq bere: «şkvalnıy ögon», «agressor», «altar voynı»… Bunı o, sol qolunen tutqan küzgüge baqıp aytqanı şübe doğdurmay. Sağ qolunen ise keniş sızuvlarnen, fırçını istegeniday fırlandırıp, originalğa soñ derecede oşağan avtoportretni becermekte. Ne dersiñ – siyrek rastkelgen istidat!
Dörtünci abzatsta «uvençannaya krestom stela» ibaresi er şeyni yeri-yerine qoyğan noqtadır, daa doğrusı, haçtır. Añlaşıla ki, abide nasıl «opolçeniye»ni «ebediyleştirmek» peşinde olıp, ne sebepten ükümet binasınıñ qarşısında turmaqta; onıñ manası ve vazifesi ne; o, zaten, neni temsil ete ve kimge kimniñ üstünligini köstermek içün quruldı.
Bu noqtai nazardan, «opolçentsı raznıh vremen» degeni, ebet, ğırt uydurma, pis çirkinlik, büyük adaletsizlik, tarihiy yalandan ğayrı iç bir şey degil.
Aqiqiy qırım opolçenı – yığma askeri – bu, Qırım hanlığınıñ ordusı yurttan tış olğanda, uzaq seferlerge ketkende, devletimizge şimal taraftan hiyanetliknen, yırtıcılarğa oşap kelgen basqıncılarğa qarşı, deyerli, silâsız çıqıp, Vatan oğrusında çoq biñlernen elâk olğan, canlarını qurban etken ecdatlarımızdır.
Olar Qırımnı zapt etüv maqsadınen qanlı tecavuz yapqan gölitsınler, minihler, lassiler, dolgorukiylerni toqtatmağa tırışqan ediler. Teessüf ki, duşmannıñ top ve tüfekler ateşi olarnı yaqıp, şeit etti. Ana kimge abideler qoymalı, amma…
İnşalla, bizim bu ecdatlarımızğa da, olarnıñ cesürligini aks etken, qaramanlıqlarına lâyıq müteşem, haç degil – milliy temsilimiz olğan taraq-tamğa ile bezettirilgen bir eykel tiklenir. Er kes razımı, qıymetli dostlar?..
B. ACCI.
Menba: «Qırım», № 3, 2017 s., yanvar 18
