Bu sene ulu şarqşınas, Ukraina ilimler Akademiyasınıñ tesisçilerinden ve akademiklerinden biri, ukrain cemaat erbabı ve bazı menbalarğa köre tamırlarınen qırımtatarı olğan Agatangel Krımskiyniñ doğğanına 141 ve vefatına 70 yıl tola.
Agatangel Krımskiy öz ilmiy meraqlarında Qırımğa ayrı yer ayıra edi.
O qırımtatar ilmiy ve cemaat erbaplarınen yaqın edi. XIX asırnıñ soñunda endi Moskvada, Lazarev institutında oqup, o qırımtatar medeniyetine meraq köstere. Bu vaqıttan başlap, qırımtatar medeniyetiniñ temsilleri, ve eñ evelã İsmail Gasprinskiynen bağları qurula. İ.Gasprinskiy A.Krımskiyniñ eserlerini tercime ete ve neşir ete edi.
1918 senesi Agatangel Krımskiy Kiyevge köçip, Ukraina ilimler Akademiyasınıñ teşkilãtçılarından ve faal erbaplarından olıp, qırımtatar meslekdeşlerinen daa yaqınca tanış ola. Onıñ yaqın zenaatdaşı Osman Aqçoqraqlı edi. O da Krımskiynen ruhlanıp, ukrain tilinde Tuğay Beyniñ kiyevi Can Muhammed tarafından tertip etilgen 1648 s. B.Hmelnitskiyniñ seferleri aqqında poemanıñ mündericesini neşir ete.Krımskiy diger belli qırımtatar alim-türkşınas, professor, şair Bekir Çoban-zadenen yaqın tanış edi. Agatengel Yefimoviçniñ dostları arasında o vaqıtta yaş inqilãp şairi Abdulla Lãtif-zade (1890-1937) de bar edi. Agatengel Krımskiyniñ bir çoq qırımtatar talebeleri de bar edi. Olarnıñ arasında Yaltada Şarq müzeyiniñ müdiri tarihçi Yaqub Kemal. Yaqub bey Krımskiy sevgen mevzularından biri- tasavvufnı ögrene edi.
Agatangel Krımskiyniñ böyle kibi eserleri belli: 5 qısımdan ibaret ‘Stranitsı İstorii Krıma’(‘Qırım tarihınıñ saifeleri’) ( ‘Tatarlar’, ‘Qırım hanlığı tarihınıñ oçergi’, ‘Qırım hanlarnıñ hronologik cedveli’, ‘Çufut –qale’, ‘Qırım hanlığında ukrain eserleriniñ taqdiri aqqında’), ‘Bugün Qırmnıñ 25 faizini teşkil etken tatarlarnıñ tarihı aqqında’. A.Krımskiyniñ ‘Qırımtatarlarnıñ edebiyatı’ ve onıñ ilãvesi olaraq ‘Qırımtatar şairlerniñ antologiyası’ araştırması ciddiyliginen ayrı yer almaqta.( Antologiyanıñ tertip eticisi ve qırımtatar tilinden ukrain tiline tercime etken Osman Aqçoqraqlı)
Agatangel Krımskiy müsülmanlarnıñ muqaddes Kitabını dinni ögrenmek içün esas ve asıl işançlı menba dep saya edi. O klassik arap tilini yahşı bile ve Qorannı teren ögrenmege ıntıla edi. Professional arabist olaraq, A.Krımskiy rus tiline Peyğamberimiz Muhammed (s.a.v.)ke Mekke devirinde (609-622) endirilgen sürelerni tercime etip, tafsilãtlı añlatmalarnı ve teren izaatlarnı da ilãve etti.
Krımskiy 1871 senesi Vladimir-Volınskiyde dünyağa keldi. Qırım Hanlığından Ukrainağa qaçqan tatar mollanıñ mirasçısı edi.
1892 senesi Moskvada Lazarev şarq tiller institutını bitirdi, daa 4 yıldan soñ Moskva üniversitetiniñ tarih-filologiya fakültetiniñ mezunı oldı. Eki yıldan ziyade Livanda arap tilini terenden ögrendi. Soñra aman aman 20 yıl devamında Lazarev şarq tiller institutında söz ustalığı ve müsülmanlarnıñ tarihı kafedrasında çalıştı.
1918 senesinden Ukrain ilimler akademiyasınıñ azası ola. Şu devirden başlap, 1941 senesine qadar Kiyev devlet üniversitetiniñ müdiri edi.
Tarihiy araştırmalarda M.S.Gruşevskiyniñ daimiy opponenti sayıla edi. Onıñ işlerini asıl menbalarğa tayanmağan, tendentsıoz işler dep tanıy edi.
1920-1930 ss. ‘burjua milletçi’ olaraq eziyetlerge oğratıla edi. Amma Ğarbiy Ukraina birleşmesinden soñ 1939 senesi bütün unvaları qaytarılğan edi.
1941 senesi qabaatsız aprke alınıp, Kazahstanğa köçürildi ve anda da vefat etti. Yarım asırdan ziyade ailesi onıñ taqdiri aqqında iç bir şey bilmey edi.
Yemelyan Pritsak ve Viktor Gumenükniñ malümatları qullanıldı.