Qırım müsülmanlarınıñ Müftisi hacı Emirali Ablayevniñ ‘Öz- özüni idare etüv organlarınıñ qırımtatar halqınıñ maneviy birliginiñ qaviyleştirilmesi boyunca vazifeleri aqqında’ serlevalı maruzasını diñlep ve muzakere etip, qırımtatar Qurultayınıñ delegatları qayd eteler:
- Qırımtatarlarınıñ bütün evelki nesilleriniñ maneviy ve maddiy faaliyetligi neticesinde miras olıp qalğan qiymetlerniñ toplumına esaslanğan qırımtatarlarınıñ maneviy birligi eñ ağır vaqıtlarında yaşayış qabiliyetligini temin etken edi ve zemane şaraitlerde qırımtatar milletiniñ tiklenilmesi, saqlanılması, inkişafı içün esas faktorlardan biri sayıla,
- Qırımtatarlarınıñ içtimaiy añına yat ğaye, qıymetleriniñ ve olarnı amelge keçirüv vastalarınıñ kirsetilmesi qırımtatar halqınıñ maneviy birligini dağılmasına doğrulğan areketlerdir,
- Böyle etip, qırımtatarlarınıñ ğurbetlikten qaytqanları, Vatanında abadanlaşmaları, haqlarınıñ tiklenilmesi içün, şu cümleden, qırımtatar diasporadaki teşkilãtlarınıñ faaliyeti yardımı ile, küreşiniñ kenişletmeleri şaraitlerinde qırımtatar halqınıñ maneviy birligini qaviyleştirilmesi- qırımtatarlarnıñ milliy öz-özüni idare etüv organlarınıñ esas vazifelerinden biri sayılır,
Bu maqsatlar ile Qırımtatar Qurultayı qarar bere:
- Qırımtatar Milliy Meclisi ve Qırım müsülmanlarınıñ diniy idaresine Qırım Müsülmanlarınıñ maneviy ve teşkiliy birligini temin etilmesine, islamiy tasil muessiseleriniñ bir sistemasını meydanğa ketirmek ve müsülman ruhaniylerini azırlanılmasına doğrulğan tedbirlerni işlemek ve amelge keçirmekni avale etmek.
Olarnıñ arasında şunı közde tutmaq:
- Qırım islam üniversitetiniñ açılması,
- Aqmescit şeerinde, Yaltinskaya, 22 adresi boyunca yerleşecek Cuma Caminiñ qurulmasını başlamaq,
- Qırımnıñ er bir rayon ve şeerinde Cuma Cami ve medreseniñ qurulmasına ve kelecekte olarğa belli bir rayon ya da şeerde islam merkezleri vazifelerine tayin etilmesine yardım köstermek.
- Qırımtatarlarınıñ maddiy ve maneviy miras obyektlerininiñ canlandırılması, tiklenilmesi, meydanğa çıqarılması, tasviri boyunca işlerni keçirmek.
- Qırım müsülmalarnıñ diniy idaresine tevsiye etmek:
- İslam oquv yurtları içün dersliklerni, diger islam edebiyatnı, şu cümleden balalar içün edebiyat, devriy neşirlerini derc etmek, bundan da ğayrı, Qırımda neşir etilgen ve Qırım tışından kelgen edebiyatnıñ mündericesini talil ve nezaret etmek maqsadı ile muarririy- neşriyat bölügini meydanğa ketirmek,
- Bütün müsülman cemiyetleriniñ faaliyetleriniñ öz -özüni maddiy temin etilüviniñ nizamı aqqında Maddeni işlemek ve tasdiqlamaq. Bunıñ içine camilerniñ, müsülman muessise ve teşkilãtlarınıñ temin etilmesi ve olarnıñ programmalarını amelge keçirilmesi de kirmekte.
- Qırım müsülman cemiyetlerine berilgen ibadet inşaatları, yañıdan qurulğan ve qurula yatqan camiler, ibadethaneler, cami ve diger ibadet inşaatlarınıñ qurulması içün ayırılğan topraq damartalarınıñ huquqıy vaziyeti ve statusınıñ kompleks ekspertizasını keçirmek; olarnı Qırım Müsülmanlar diniy idaresiniñ balansına keçirilmesini ve ileride müsülman cemiyetleri, muessiseleri ve teşkilãtları ile qullanması içün añlaşmalarnıñ tizilmesini temin etmek.
- Qırım müsülmanlarnıñ diniy idaresi yanında içtimaiy programmalarını amelge keçirmek içün qanun ile belgilengen tertip ile mahsus hayriye fondunı teşkil etmek.
- Regional ve yerli meclislerini yıllıq ve perspektiv planlarınıñ işlenilmesi ve tasdiqlanılması vaqtında öz terkibinde qırımtataralarınıñ maneviy birligini temin etüvi boyunca konkret tedbirlerni bulundırğan mahsus bölükni közde tutmaqnı mecbur etmek. Olarnıñ arasında:
- Qırımtatarlarınıñ öz balalarını mektepten evel ve mektep muessiselerinde ana tilinde terbiye etmelerine haqlarını temin etilmesi,
- ‘Qırım’, ‘Yañı dünya’, ‘Hidayet’, ‘Maarif işleri’, ‘Avdet’ gazetaları ve ‘Yıldız’ mecmuasına abuneni teşkil etilmesi,
- Muayen territoriyada yaşağan müsülmanlarnıñ birleşüvi içün teşkiliy esaslarını temin etilmesi: Qırım müsülmanlarınıñ diniy idaresiniñ terkibinde müsülman cemiyetleriniñ meydanğa ketirilmesi ve resmiyleştirilmesi, cami ve diger ibadet inşaatlarınıñ qurulması içün topraq damartalarını resmiyleştirilmesi, ibadet evlerini teşkil etilmesi içün binalarnıñ alınması,
- Qırımtatar adet ve ananelerine uyğun tantanalı, bayram ve merasim tedbirleriniñ keçirilmesi,
- Azizler, çeşme, çoqraq, quyu kibi izzetli obyektleriniñ baqılması ve abadanlaştırılması,
- Müsülman mezarlıqlarınıñ baqılması ve abadanlaştırılması.
- Qırımtatar içtimaiy teşkilãtları, icadiy ve ilmiy birleşmelerini, kütleviy haber vastalarını qırımtatar halqınıñ maneviy birliginiñ qaviyleşmesine yardım etmege davet etmek.
5 Qırımtatar Qurultay delegatları ile
qabul olunğan,
2009 senesi, dekabrniñ 6.
Soñ variantı
qırımtatar Milliy Meclis
tarafından tasdiqlandı,
2010 senesi yanvarniñ 16.