Kitapnı muellif, kitapnıñ taqdirini ise cemaat yarata. İ.V.Gügo

11.05.20160:19

Qırım muhtar cümhüriyetiniñ ilim ve tasil Nazirligi yanında QMC umumtasil oquv yurtları içün qırımtatar tilinde oquv-usuliyet edebiyatı meseleleri boyunca QMC ilim ve tasil naziriniñ muavini Ablãtipv Ayder Serveroviçniñ reisligi altında İlmiy-usuliyet keñeşi çalışmaqta. (İUK). Keñeş işiniñ neticesi qırımtatar tilinde oqutuv ve qırımtatar tilini ögrenüv esnaslarını oquv-usuliyet teminleviniñ keyfiyetini yükseltüvidir.

2009 senesi İUK toplaşuvlarında oquv-usuliyet edebiyatı boyunca 16 elyazma baqılıp, olardan 9 QMC oquv yurtlarında işletilmesi içün tevsiye etilgen ve neşir planına kirsetilgen. Qalğanları  ekspert hulãsa ve tevsiyelerine  binaen deñiştirüvi içün muelliflerine qaytarılğan.

2009 senesi qırımtatar tili boyunca  12 yıllıq mektebi, 9 sınıf talebeleri içün ‘Qırımtatar tili’ dersligi (muellifleri- A.M.Memetov, L.A.Aliyeva, E.S.Akmollayev), qırımtatar edebiyatı boyunca ‘Qırımtatar ve çetel edebiyatı’ (muellif- A.Kokiyeva) ve algebra, himiya, informatika, cihan tarihi fenleri boyunca 4 tercime kitabı bastırıldı. Oquv edebiyatınıñ tirajı talebelelriniñ sayısına köre belgilene.

Dersliklerniñ fiyatı da tirajnıñ köleminden bağlı, tiraj ne qadar çoq olsa, derslik de o qadar ucuz olur.  Qırımtatar tilinde dersliklerniñ tirajı çoq olmağanı içün olarnıñ fiyatları da yüksekçe.

İUK-niñ soñki toplaşuvlarından birinde  oquv- usuliyet edebiyatınıñ 10 elyazması baqıldı. Olarnıñ arasında oquv edebiyatı:

  1.  Qırımtatar tilli 12 yıllıq mektebi, 10 sınıf talebeleri içün ‘Qırımtatar tili’ dersligi(muellifleri- A.M.Memetov, L.A.Aliyeva);
  2. Rus tilli 12 yıllıq mektebi, 6 sınıf talebeleri içün ‘Qırımtatar edebiyatı’ (muellifleri- A.V.Veliullayeva, L.A.Aliyeva, G.E.Murtazayeva);
  3. Rus tilli 12 yıllıq mektebi, 7 sınıf talebeleri içün ‘Qırımtatar edebiyatı’ (muellifleri- A.V.Veliullayeva, L.A.Aliyeva, G.E.Murtazayeva);
  4. 9 sınıf talebeleri içün ‘Qırımtatar edebiyatınıñ tarihı’ (muellifi A.Kokiyeva);
  5. Qırımtatar tilli 12 yıllıq mektebi, 10 sınıf talebeleri içün ‘Qırımtatar ve çetel edebiyatı’ (muellif- A. Kokiyeva).

Bundan da ğayrı, ‘Qırım islam medeniyetiniñ esasları’ mahsus kurs boyunca oquv qullanması baqılıp, ekspertlerge yollanıldı (muellifler- M.A.Hayruddinov, L.A.Rustemova)

Qırımtatar til ve edebiyat ocaları içün muellifler tarafından üç qullanma azırlanıldı ve muzakere içün teslim etildi:

  1. 5-8 sınıflar içün ‘Qırımtatar edebiyatı boyunca test vazifeleri’ (muellif L.N.Troş)
  2. 5 sınıf içün ‘Qırımtatar edebiyatı boyunca ders konspektleri’ (muellifler- G.C.Fevzi, S.M.Akimova).
  3. 7 sınıf içün ‘Qırımtatar tili boyunca ders konsperktleri’ (muellif-L.A.Aliyeva)

Tercime edebiyatından qırımtatar tilli  12 yıllıq mektebi 6 sınıf içün ‘Ahlãq bilgisi’ dersligi baqıldı ve qabul olundı(muellifler L.S.Seythalilova, A.S.Memetova)

Yuqarıda añılğan edebiyattan İUK tarafından QMC oquv yurtlarında işletilmesi içün tevsiye etilgen:

  1. 7 sınıf içün ‘Qırımtatar tili boyunca dersler konspektleri’ serlevalı oquv qullanması.(muellif L.A.Aliyeva)
  2. Qırımtatar tilli 12 yıllıq mektebi 10 sınıf talebeleri içün  ‘Qırımtatar tili’ dersligi(Muellifler A.M.Memetov, L.A.Aliyeva).

Qalğan elyazmalar muelliflerge soñunace işlenilmesi içün qaytarıldı. Elyazmalarnıñ esas nuqsanları- qırımtatar tili ve edebiyatı boyunca programmalarına uyğun kelmegenleri, mevzularnıñ izçenliginiñ bozuluvı, luğat işine yeterli diqqat etilmegenidir.

Kelecekte İUK oquv yurtlarını işi zemane şartlarına uyğan qırımtatar tilinde keyfiyetli oquv-usuliyet edebiyatı ile temin etilmesine, oquv, usuliyet, malümat edebiyatı, didaktik qullanmalar ve programma mahsullarınıñ keyfiyetlerini yükseltmesine doğrultacaqtır.

QMC ilim ve tasil Nazirliginiñ

qırımtatar tilinde tasil bölüginiñ

reisi Suleymanova Z.S.