Qırımnı çoq vaqıt devamında siyasiy provakatsiyalarsız endi tasavur etmege mümkün degil, olar, yarımadada yerleşken bir sıra içtimaiy-siyasiy küçlerniñ siyasiy tehnologiyalarınıñ qısımı olıp, er keske belli vaqıt müddetinde peyda olalar: qırımtatar halqı içün matem künü – 18 mayıstan evel, kurort mevsiminden evel, saylavlardan evel.
Çoqusı allarda bu provokatsiyalarnıñ obyekti olaraq Qırımnıñ qırımtatar ealisi olıp çıqa, çünki milletlerara ve dinlerara munasebetler yarımadanıñ içtimaiy-siyasiy sistemasınıñ eñ nazik elementidir.
Nevbetteki provokatsiya ağımdaki seneniñ aprel ayında Bahçisaray rayonınıñ Bürlük köyünde yapıldı. 1-2 aprel gecesi rus küçlerinden “Mir” yaşlar teşkilâtı razılıq vesiqaalrı olmadan, yerli ealinen añlaşamadan Bürlük ve Alma-Tarhan köyleri arasındaki yolda haçnı tiklediler.
Belli olğanı kibi, böyle kibi vaqialar Qırımnıñ farqlı köşelerinde defalarca olğan ediler, ve er vaqıt yarımadanıñ müsülman ealisiniñ isyanını doğura ediler, çünki böyle aktsiyalar haçlar qoyulğan yerlerde yaşağan farqlı dinlerge ait olğan insanlarnen añlaşmadan keçirileler.
Bahçisaray regional meclisniñ reisi Ahtem Çiygözniñ sözlerine köre, uquqqoruyıcı organlar temsilcileri, yerli öz-özüni idare etüv organları, müsülman ve hristian din adamları, yerli ve regional meclisler azalarnıñ iştiragı ile laf etilgen soñ, haçnıñ Vilino kilsesiniñ yanına keçirilmesi aqqında añlaşıldı, bazarertesi 12 aprel künü öyle de yapıldı.
Lâkin haçnı qoyğanlar “Sobol” kazak cemiyetine yardım ricası ile muracaat ettiler.
14 aprel künü matbuat konferentsiyasında “Sobol” cemiyetiniñ yolbaşçısı Vitaliy Hramov ilân etti ki, yerli müsülman cemiyeti yerli öz-özüni idare etüv organlarına ve “Mir” yaşlar teşkilâtına basım yapıp, haçnı qanunsız yerinden almaştırdılar.
Öz nevbetinde, “Mir” içtimaiy yaşlar teşkilâtınıñ reisi Aleksandr Zverev haber etti ki, haç etrafındaki mesele endi Bürlük köyüne kazaklar kelgen soñ çıqtı, olar vaziyetni öz maqsadına işletmege istediler. “Qasaba şurasınıñ oturışında biz meseleni muabbet çezmege istedik, ve er kes, şu cümlede tatarlar da, bunınen razı edik. Qırımtatarlar tek köyge 300 kazak kelgen soñ, toplaşmağa başladılar”, — QHA’ğa Aleksandr Zverev tarif etti, ve qoştı: “Biz, tecribesiz olğanımız içün, olarğa (kazaklarğa – muar.) yardım ricası ile muracaat ettik, ve böyle dava açılacağını iç tüşünmedik”.
Ebet, haç gece degil de, kündüz qoyulsa edi, yaş faalcınıñ tecribesizligini bağışlamağa mümkün olur edi.
Ondan da ğayrı, hatırlamaq kerek ki, “Sobol” kazak cemiyetiniñ azalarına qanunsız areketleri içün defalarca mahkeme işi açılğan edi. Hususan, onıñ azaları Alupka şeerinde “Gornoye solntse”(“Dağ küneşi”) sanatoriyniñ reyder tarafından basıp alınmasında iştirak ete ediler, Qırımnıñ Seyitler rayonındaki mezarlığınıñ aramlağanlarında, qırımtatarlarınıñ köteklegenlerinde, devlet mülküniñ qanunsız prevatizatsiya yapqanlarında, bergi bermegenlerinde ve başqa cinayetlerde qabaatlana ediler.
Bir yıldan çoq vaqıt evelsi Qırım kazak birliginiñ başı Vladimir Çerkaşin “Sobol”ge dair qayd etken edi: “Bu insanlar ile uquqoruyıcı organlar oğraşmaq kerekler, bizim kazak areketimizge iç bir alâqaları yoq. Aqiqiy kazaklar cinayetler yapıp, reyderliknen oğraşmaylar”.