QMC Yuqarı Şurasınıñ Milletlerara munasebetler ve sürgün etilgen vatandaşlarnıñ meseleleri boyunca daimiy komissiyası Remzi İlyasovnıñ reisliginde 25 noyabrde acele çezilüvini talap etken bir sıra suallerni muzakere etti. Kün tertibine kirsetilgen maddelerden ğayrı, topraq meselesi, Ukrainanıñ “Milliy mensüpligine köre sürgün etilgen şahıslarnıñ aqlarınıñ tiklenüvi aqqında” Qanunınıñ qabul olunması muzakere etildi.
Komissiyanıñ işinde Qırım ükümetiniñ yolbaşçısı Vladimir Konstantinov, Qırımda Ukraina Prezidentiniñ temsilcisiniñ muavini İbraim Mamutov, QMC Milletlerara munasebetler ve sürgün etilgen vatandaşlarnıñ işleri boyunca cumhuriyet komitetiniñ reisi Edem Dudakov, “Halqara añlaşuv” QCT reis muavini Yuriy Gempel, Dinler işeri boyunca cumhuriyet komitetiniñ reisi Larisa Çulkova, Ukrainanıñ Milletler ve dinler devlet komitetiniñ QMC’de migratsiya hızmetiniñ bölügi reberi Sergey Doljanskiy ve başqaları iştirak ettiler.
Remzi İlyasov qayd etkeni kibi, komissiya aqqında çoqusınıñ haberi olsa da, Daimiy komissiyanıñ yañı terkibiniñ birinci oturışı tanışuv hususiyetinde olacaq. Böyleliknen, birinci sual QMC Yuqarı Şurasınıñ Daimiy komissiyalar ve olarnıñ vazifeleri aqqında Nizamnamege köre Daimiy komissiyasınıñ umumiy vazifelerine, aqlarına, quruluşına bağışlandı.
Ekinci maddege köre, 2010 senesi cumhuriyet büdjetinden sürgün etilgenlerniñ yerleşüvi, içtimaiy-medeniy inkişafları boyunca programmalarnıñ maliye teminlenüvi, milliy azlıqlarnıñ adetleri ve medeniyetiniñ inkişafı boyunca tedbirler, qırım qarayları ve qırımçaqlarınıñ tarihiy-medeniy asabalığınıñ saqlanılması boyunca tedbirler aqqında, em de 2011 senesine plannıñ baqılmasınıñ neticeleri aqqında Edem Dudakov, Yuriy Gempel çıqışta bulundılar, Edem Dudakov bulunğanlarğa haber etti ki, Maliye teminlenüvi programması boyunca 3,4 mln. grn. ayırılması planlaştırılğan edi, 11 aynıñ neticelerine köre, 1 mln. 57 biñ grn. Berildi, “İçtimaiy-medeniy tedbirler” maddesi kerekli qadar para ile teminlenilmesi, oña közde tutulğan 6 mln. grivnadan 4 berildi.
Oturış devamında komissiya azaları, QMC YŞ Medeniyet, yaşlar işleri ve sport boyunca DK yolbaşçısı Sergey Tsekov Qırımdaki topraq meselesine dair öz fikirini bildirdi, qayd etti ki, bu sual alâ daa çezilmedi ve çezilmey, çünki bu mesele körmemezlikke alına, ileride de öyle olsa, muhtariyetteki milletlerara munasebetler tek kerginleşecekler. “Başlarımıznı qumğa saqlamaq kerekmeymiz, Qırımdaki topraq meselesini çezmek kerekmiz”, — qayd etti Sergey Tsekov. Onıñ sözlerine köre, bu sualni uquqiy alanğa kirsetmek kerek. “Samozahvatlar” – cezalandırılacaq areket, milletina baqmadan er kes içün. İndividual qurucılıq içün topraq uçastkaları muhtac olğan er birine bermek kerek”, — saya deputat.
Öz nevbetinde Remzi İlyasov qayd etti ki, qırımtatar halqınıñ temsilcileri em Qırım cemaatçılığında, em akimiyet qurumlarında er vaqıt topraq meselesi çezilüviniñ qanunlı yollarını qıdıra ediler. “Samozahvatlarğa” dair, bu er kes içün, milletine baqmadan, olmaq kerek”, — dedi Milletlerara munasebetler ve sürgün etilgen vatandaşlarnıñ meseleleri boyunca daimiy komissiyasınıñ reisi. “Zahvatlar” boyunca alğan malümatlarımızğa köre, 35-37% — sürgün etilgenler, qalğanlar – sürgün etilgenler degil. Er şeyni qanun boyunca çezmege kerek olsa, bunı yapmaq kerek.
Kün tertibine QMC Yuqarı Şurasınıñ Milletlerara munasebetler ve sürgün etilgen vatandaşlarnıñ meseleleri boyunca daimiy komissiyasınıñ QMC YŞ altıncı çağıruvnıñ birinci sessiyasındaki (2010 senesi noyabr-dekabr) işniñ planlarına dair maddeler baqıldı.
Elmara MUSTAFAYEVA