Ukraina halq deputatı, qırımtatar halqınıñ yolbaşçısı Mustafa Cemilev Ukrainanıñ Yuqarı Şurasında “Millet mensüpligine köre sürgün etilgen şahıslarnıñ aq-uquqlarnıñ tiklenilmesi aqqında” qanun leyhasını qayd etti.
Vesiqanıñ metinine binaen, Ukraina sürgün eilgen vatandaşlarnıñ aq-uquqlarınıñ tiklenilmesini “cemiyetiniñ siyasiy, içtimaiy-iqtisadiy, medeniy ve maneviy inkişafınıñ ileri qoyulğan alanı” olaraq qabul ete ve repatriantlarnıñ yerleşüvi, olarnı topraq, mesken, iş ile teminlevi, etnik, medeniy, til ve din özgünlikleriniñ inkişafı içün şartlar yaratılmasına kefil ola.
Hususan, Cemilev sürgün etilgen şahıslar olaraq 1941-44 seneleri mecburen köçürilgen qırımtatarlarnı, em de bu şahıslarnıñ qorantalarında daima yaşağan yerlerine qaytmazdan evel doğulğan ve Ukraina vatandaşlığına saip olğan şahıslarnı qabul etilmesini tevsiye etti.
Vesiqağa köre, repatriantlarnıñ, isteklerine köre, sürgünlikten evel özleri ya da ana-babaları, qartana-qartbabaları yaşağan yerlerde yaşamaq aqqı bar. Nefaqa çağına kelgen ya da saqat olğan şahıslar içün qanun leyhasında imtiyaz aqqı berile, misal olaraq, sanatoriylerde raatlıq ve tedaviylenme aqqı, kommunal hızmetler ödemesinde, retseptnen ilâc aluvında 50% imtiyaz aqqı, içtimaiy qoruv müessiselerine nevbetsiz teşkil etilmesi aqqı berile.
Ondan da ğayrı, Cemilev sürgün olunğan şahısqa ya da onıñ balalarına saqlanıp qalğan mal-mülküni qaytarmaq teklif etti. Eger öyle imkân olmasa, repatriantqa mal-mülküniñ qıymetine teñ olğan miqdarda para berile, repatriant sağ olmasa, mal-mülk birinci sıra mirasçılarına qaytarıla.
Em de bu vesiqanıñ qabul olunması halqlarnıñ mecburiy köçürilmesine qarşı olma ve böyle areketleriniñ cemaat ögünde muzakere etilmesi, sürgünlik qurbanları hatırasınıñ añmasına bağışlanğan tedbirler keçirilmesi, em de cemiyetteki stabillik şartlarınıñ yaratılması boyunca devlet kefillerini ömürge keçirilmesine yardım etecek.
QHA