Ukrainada AQŞ Elçisi Djon Tefftnıñ Qırımtatar Milliy Meclisine ziyareti
2010 senesi 28 sentâbr künü Qırımtatar Milliy Meclis Reisi, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilev Meclisniñ merkeziy ofisinde Ukrainada AQŞ Fevqulâde ve Murahhas Elçisi Djon Tefftnı qabul etti.
Qırımğa refiqası Mariella Tefft ile kelgen Ukrainada AQŞ Elçisinen elçilikniñ siyasiy sualler boynca mesleatçısı Kolin Kliyeri ve elçilikniñ vitse-konsulı Djoy Devis-Kirhner de keldiler.
Qırımtatar Milliy Meclis tarafından körüşüvde Meclis Reisiniñ birinci muavini Refat Çubarov, Meclisniñ tış munasebetler bölüginiñ yolbaşçısı Ali Hamzin ve Meclis Kâtibliginiñ yolbaşçısı Zair Smedlâyev iştirak ettiler.
AQŞ Elçisi Djon Tefftniñ ricası ile Meclis Reisi Mustafa Cemilev Ukraina Prezidenti saylavlarından soñ Qırımda ve qırımtatarlar halqınıñ yaşayışında olıp keçkenini añlattı.
Olacaq Qırım Yuqarı Şurası ve yerli şuralar deputatlarınıñ saylavları meselesine dair Mustafa Cemilev qayd etti ki, yerli şuralar deputatları saylavlarınıñ proportsional-majoritar sistemi Qırımnıñ Yuqarı Şurası, rayon, şeer şuralarında qırımtatarlarnıñ effektiv temsilciliginiñ imkânını bayağı eksilte.
“Ondan da ğayrı, faaliyet köstergen akimiyet, qırımtatar saylavcılarnıñ reylerini bölmek içün, eki belli teşkilât – “Milli Firka” ve “Koordinatsion keñeş” esasında qırımtatarlarnıñ “alternativ” gruppalarınıñ yaratılmasına yardımcı ola, olarnıñ ögünde Qırımtatar halqı Qurultayı ve yerli meclisler tarafından teklif etilgen namzetler ve cedveller içün saylav vaqtında qırımtatarlar bergen reylerniñ sayısını eksiltmek kibi maqsad qoyula, — devam etti Mustafa Cemilev. Bunınen beraber, memuriyet resursnen qullanaraq, akimiyet böyle kibi qırımtatar gruppalarına “dostlar” taqtı – Ukrainada, tabi ki, Qırımda da az belli olğan Ukrain köy demokratik partiyası ve “Üçünci küç” partiyası”.
Em de Meclis Reisi, Elçiniñ diqqatını territorial saylav komissiyanıñ terkibine hususan akimiyet partiyalarnıñ temsilcileri kirgenine celp etip, saylav neticelerini özlerine köre keliştirmek içün memuriyet resursı qullanıla bile, hususan, Ukraina Halq Ruhından namzet ve cedvelleri içün berilgen reylerniñ suniy gizlendirilmesi ola bile.
Bütün seviye saylav komissiyalarnıñ şekillenüvi vaziyetini Meclis Reisiniñ birinci muavini, “Qurultay-Ruh” yerli akimiyet qurumlarına saylavlar boyunca saylav ştabınıñ yolbaşçısı Refat Çubarov da izaatladı. Onıñ fikirine köre, qabul etilgen qanun yardımı ile akimiyet begenmegen siyasiy küçlerni ata bile. Bunınen beraber, Refat Çubarov saylav komissiyalarnıñ terkibi şekillenüvi esnasında olıp keçken bozulıqlarnıñ konkret misallerni ketirdi.
Öz nevbetinde, Ukrainada AQŞ Elçisi Djon Tefft haber etti ki, bazı avropa dipmissiyalarnıñ temsilcileri, em de Amerika elçiligi, Ukraina Prezidenti V.Yanukoviçke yerli şuralar deputatlarınıñ saylavları aqqında qanunğa ve akimiyetniñ yerli qurumlarına saylavları aqqında qanunğa da deñişmeler kirsetmek ricası ile muracaat etken ediler. Ondan da ğayrı, Elçi Ukrainada ve Qırımda saylavlar ketişatını halqara nezaretçileri köz etecekleri aqqında haber etti ve Meclisni saylav esnası aqqında faal haber bermege çağırdı.
Mustafa Cemilev qoştı ki, 2010 senesi 5 oktâbr künü Avropa Şurasınıñ Parlament Assambleyasınıñ oturışında Ukrainadaki saylav vaziyeti baqıla bile.
Qırımtatar Milliy Meclis temsilcileri Ukrainada AQŞ Elçisi Djon Tefftke Ukraina Prezidenti yanında Qırmtatar halqınıñ vekilleri keñeşi etrafındaki olğan vaziyet aqqında tafsilâtlıca haber etti.
Qırımdaki içitmaiy-siyasiy vaziyeti aqqında fikirlernen paylaşıp, körüşüv iştirakçileri qırımtatarlarğa topraq berüv meselesini muzakere ettiler, şu cümlede Aqmescitte büyük cami qurucılığı etrafındaki vaziyetini de. “Bilesiñiz, qırımtatarlarğa dair Ukraina Prezidentiniñ qararlarını bile körmemezlike alğan akimiyet ile laf etmege ağırdır”, — qayd etti Mustafa Cemilev, Elçiniñ diqqatını Prezident qararlarınıñ bir sırası yerine ketirilmegenine celp etti.
Meclis yolbaşçılarınıñ teklifi ile Ukrainada AQŞ Elçisi ile körüşüvde ayrıca Öz vatanında qırımtatar halqınıñ aq-uquqları tiklenüvi, Ukrainada havfsızlığı teminlevi ve inkişafınıñ kefilligi sualleri boyunca halqara forum keçirilüvi aqqında Qırımtatarlarnıñ Bütündünya matem mitingi iştirakçilerniñ teşebbüsi de muzakere etildi.
“Böyle forum keçirilmesiniñ zarurlığı çoqtan duyula. Sayamız ki, halqara cemaatçılıq, ilk evelâ BMT, OBSY, Avrupa Şurası ve Avropa Birligi Ukraina ükümetinen birlikte qırımtatar halqınıñ iştiragı ile qırımtatar halqınıñ aqları tiklenüvine yonelgen tedbirler keçirmek kerekler. Biz, Qırım ve Ukrainanıñ vatanperverleri olaraq, bu forum em Ukraina devletine, em qırımtatar halqına yardım etecegini tüşünemiz”, — dedi Refat Çubarov.
Bu mevzu muzakere etilgende, Ukrainada AQŞ Elçisi Djon Tefft Halqara forumnıñ çağırılmasında Ukraina tarafınıñ yardımı ek müim olğanını qayd etti ve keçirilecek forumnıñ maqsaları ve vazifeleri aqqında öz ükümetini haberdar etmege azır olğanını bildirdi. “Qırımda menim bulunuvınıñ maqsadı – AQŞ ükümetini Qırımda vaziyeti, inkişafınıñ perspektivaları, ve, ebet, qırımtatar halqınıñ vaziyeti ve meseleleri aqqında haber bermektir”, — qayd etti Elçi.
Qırımtatar Milliy Meclisniñ Matbuat hızmeti