Haberler

11.05.20160:19

Mustafa Cemilev ‘Türk dünyasına hizmet içün’ mukãfatına nail oldı

Qırımtatar lideri, belli huquqqoruyıcı Mustafa Cemilev Türkiye yazıcıları ve sanat erbapları cemiyeti tarafından ‘Türk dünyasına hızmet içün’ mukãfatı ile taqdirlendi. Türkiyede Cemilevniñ qırımtatar meselelerini zorbalıqsız çezilmesi boyunca ğayeleri ve qardaş halqlarnıñ işbirligi boyunca teşebbüslerine yüksek qıymet kesildi.

Mukãfat laureatlarnı tayin etüvi boyunca komissiyanıñ toplaşuvında 2010 senesi mukãfatını qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilevge bermege itirazsız qarar berildi.

Mukãfatlandıruv merasimi 24 sentãbr künü 19 Hazar Halqara şiir aqşamı çerçivesinde olıp keçti. Tedbir Elãzıg şeer meriyasınıñ medeniyet merkezinde keçirildi. Merasimde şeer gubernatorı Muammer Erol, şeer başı Suleyman Selmanoglu, Üniversitet rektorı Fırat Feyzi Bingöl, Avroasiya yazıcılar birliginiñ başı Yaqup Deliomeroglu, çetel yazıcılar, KHV vekilleri ve digerleri iştirak ettiler.

Mustafa Cemilev mukãfat tesisçilerine minnetdarlığını bildirip, qısqadan qırımtatarlarnıñ sürgünligi, vatanına avdeti, şimdiki vaziyeti aqqında tarif etti. ‘Allahqa çoq şükür ki, bu küreşte bir yañğız degilmiz. Siz kibi acayip arqadaşlarımız bar. Doğrusını aytsam, 1976 senesi men 303 kün açlıq tutqan vaqıtta Elãzıgta maña qoltutuv mitingleri keçirilgeni ve vefatım aqqında haber kelgende ruhuma dua oqulğanını birden bilmegen edim. Elãzıg sakinlerine bu qadar yıl keçken soñ bile meni unutmağanları ve bu mukãfatqa lãyıq körgenleri içün büyük minnetdarlığımnı bildirem.’-dep qayd etti Mustafa Cemilev.

Cemilevnen bir sırada mukãfatnen Şimal Qıbrız Türk Cumhuriyetiniñ prezidenti Rauf Denktaş, qırğız yazıcısı Çingiz Aytmatov, Qazahstan prezidenti Nursultan Nazarbayev, TİKA ( Türk İşbirligi ve inkişaf agentligi) qayd etilgen edi.

P.S. Mukãfatlandırma merasimi 2 oktãbrde Aqmescit şeerinde olıp keçti.

__________________________________________

Qırımda Cengiz Dağcı adına kitaphane açılacaq

Qırımda çetel edebiyatımıznıñ meşür yazıcısı Cengiz Dağcı adını taşığan kitaphane açılacaq. Bu aqta QHA-ne mezkür leyhanıñ teşebbüsçisi türk yazıcısı Husein Emiroglu haber etti.

Aktsıya Husein Emiroglu, qırımtatar yardımlaşma ve medeniyet derneginiñ merkeziy ofisi (Ankara) ve onıñ İstanbuldaki bölüginiñ destegi ve rehberligi altında keçecek. Kitaphaneniñ yüksek seviyesini temin etmek içün tek belli bir şartlarğa uyğan kitaplarnı qabul etmege qarar berildi. Bu künge qadar Emiroğlu, Türkiye devlet Tvniñ rejissörı Arslan Küçükyıldız ve qırımtatar yardımlaşma ve medniyet derneginiñ merkeziy ofisi şahsiy fondlardan yañı kitaphanege 1000-er kitap teslim etmek niyetindeler. Aktsıya çerçivesinde 10 biñ kitap toplamağa közde tutula. C.Dağcınıñ qızı- Arzu Ursula Posner ve kiyevi Frank Posner kitaphanege Cengiz Dağcınıñ şahsiy şeylerini bermege qarar berdiler.

Emiroğlunıñ aytqanına kröe, QMPÜ-niñ rektorı Fevzi Yakubovnen körüşken soñ kitaphaneni QMPÜ-niñ qırımtatar ve türk tili ve edebiyatı fakültetiniñ esasında teşkil etmege qarar alındı.

Türk yazıcısı C.Dağcınıñ kitaplarını endi 30-35 yıl devamında derc etken Otuken neşriyatına ‘Cenk ve icret acısı’ edebiy mukãfatnı tesis etmege ve ilk mukãfatnı 2012 senesi oktãbrde bermege teklif etti. Otuken neşriyatınıñ baş muarriri Sokmen ise bu mesele tam çezilmegenini bildirip, 21 martta Marmara üniverstetinde ‘ Türk dünyasınıñ ulu zatları: Cengiz Dağcı’ mevzusında simpozium keçirilgenini hatırlattı. Simpozium devamında alimler meşür qırımtatar yazıcısı Cengiz Dağcınıñ hayatı ve icadı aqqında maruzlaranen çıqışta bulundılar. Eñ yaqın zamanda ise neşriyat simpoziumnıñ neticelerine köre kitap çıqarmağa planlaştıra.

___________________________________________________

Cengiz Dağcı

Edebiyatımız büyük ğayıpqa oğradı. Londrada sentãbrniñ 22 künü zamanımıznıñ büyük nesircisi Cengiz Dağcı vefat etti. Cengiz Dağcı 1920 senesi 9 martta Gurzufta doğdı. Aqmescitte o, namlı 13 nümüneviy orta tatar mektebini bitire, 1937 senesi Qırım pedagogika institutınıñ tarih fakultetine kire. 1940 senesi onı orduğa alalar. Soñra-cenk, esirlik, yat yerlerde ayat keçirüv. 1946 senesi Londrağa barıp yerleşti.

Cengiz Dağcı edebiyatqa şair olaraq kire. Onıñ ‘Qış’, ‘Qartanay ve eçkisi’ serlevalı ilki şiirileri 1936 senesi o daa mektepte oquğanda basıla. Yani yaratıcılığınıñ ilki devrinde o ana tilinde yaza edi. Cenkten soñ Londrada , şimdi endi dünyaca tanılğan nesir eserlerini türk tiline yazıp başladı ve öyle de devam etti. O, 22 kitapnıñ muellifidir. Yazıcınıñ icadında mühim yer tutqan eserlerinden biri onıñ beş kitaptan ibaret hatırlav-kündelikler şeklindeki ‘Yansılar’ romanıdır. Cengiz Dağcınıñ eserleri türk tilinden ana tiline çevirilip, 1992 senesi basılıp başladılar. Bunda Yunus Kandım büyük israrlıq kösterdi. Keçken devirde ‘Yıldız’mecmuasında Yunus Kandımnıñ tercimesinde yazıcınıñ ‘Olar da insan edi’, ‘Yurtunı ğayıp etken adam’, ‘Qorqunç yıllar’ kibi romanları ve ‘Hatıralarda Cengiz Dağcı’ adlı soñki eseri basıldı.

Cengiz Dağcı özü yaşağan Qızıltaş köyü qabristanında defn etilecek. Özüni türk tilinde yazğan qırımtatar yazıcısı dep tanığan ve 1940 senesi Qırımdan ketken büyük edibimiz 71 yıldan soñ Vatan toprağına qavuşacaq. Onıñ aydın hatırası yüreklerimizde daima yaşaycaqtır.

Allahnıñ rahmetinde olsun.

Qırımtatar yazıcılar birligi

____________________________________________

Devlet-saray Qırım haritasında kene peyda olacaq

Ağımdaki sene oktãbrde ‘Devlet-saray’ tarihiy-medeniy kompleksniñ taqdimnamesi olıp keçecek. Bu aqta QHA-ne ‘Larişes’ qırım tarihiy muzeyiniñ mudiri Guliver Altin haber etti.

Leyha ‘Larişes’ muzeyi ve Bağçasaray tarihiy-medeniy qoruğı tarafından azırlandı.

‘Bu komplekske XV-XVI asırları saray kompleksniñ levhaları kirsetilecek: ‘Larişes’ Qırım tarihiy müzeyi, birinci qırım hanlarnıñ dürbesi, cami, Zıncırlı medrese, han hammalarnıñ qalımtıları ve İ.Gasprinskiy ve diger meşür qırımtatar erbaplarnıñ qabirleri.’- dep bildirdi Altin. Bundan da ğayrı, muzey mudiriniñ añlatqanına köre bu yerlerge resmiy olmağan şekilde ‘Salaçıq’ denilgeni pek kelişmey. Bu yerde Qırım hanlığınıñ birinci paytahtı, ‘Devlet-Saray’ adını taşığan saray kompleksi yerleşe edi.

___________________________________________

Astana- türk dünyasınıñ medeniy paytahtı

2012 senesi türk dünyasınıñ medeniy paytahtı Astana olacaq. Bildirilgenine köre, bu qarar türk medeniyet ve sanaatınıñ birlikte inkişafı Halqara teşkilãtınıñ iştirakçi şeerlerniñ medeniyet nazirlerniñ daimiy keñeşiniñ XXIX toplaşuvında alındı. Bu sene içerisinde bir sıra festivallerni keçirmege közde tutula: ‘Operaliya’, ‘Ulu çölniñ muzıkası’, Şamşı Kaldayakov adına Merkesiy-asiya teatr festivali ve digeleri. Bundan da ğayrı, 2012 senesi birinci hakass alim-türkşınas Nikolay Katanovnıñ 150-yıllığı ve Gabdulla Tuqaynıñ yılı qayd etilecek.

Almaniya tatarları adetlerine riayet eteler.

Yaqında Frankfurt-na-Mayne alman şeerinde "Tatarlar Deutschland" Almaniya tatarlar birligi tarafından teşkil etilgen adetiy vatandaşlar körüşüvi keçirildi.

Körüşüvge Almaniyanıñ çeşit köşelerinden kelgen tatarlar qoşuldılar. Tedbir çerçivesinde tatar yırnıñ kontserti numayış etildi, milliy yemekler, şu cümleden, çak-çak, gubadiy, peremãç ve digerlerinen sıylanıldı, Musa Malikovnıñ çıqışları diñlenildi.

Tedbir teşkilãtçılarnıñ fikrine köre, böyle kibi körüşüvler Almaniya tatarlarına ana tilinde qonuşmaq, medeniy programmada iştirak etmek, vatandaşlarınen tanış olmağa imkãn bere.

Körüşüv iştirakçileri urbalarını milliy unsurlar ile yaraştırmağa tırışqanlar. Hatırlatamız ki, Almaniya tatarlarınıñ küz körüşüvleri birinci sefer 10-dan ziyade yıl evel tatar cemiyetiniñ reisi Bari Dianov tarafından teşkil etilgen edi. Bundan da ğayrı iyun ayında Berlinde Sabantuy keçirile, mında bütün Almaniya ve diger memleketlerden müsülmanlar keleler.

"Tatarlar Deutschland" Almaniya tatarlar birligi ‘AlTabaş’ dergisini çıqara ve muntazam şeklinde saytlarını yañıttıra.