Ürmetli Avdet muarririyeti, emek, cesaret ve sadaqat içün yürekten teşekkürlerimni qabul etiñiz! Otuz yıl! Bu muvazene tasdıqlanğanda ortağa çıqqan yetişkenlikniñ yaşıdır: keçmişniñ doğru bir degerlendirmesi, kelecek içün işançlı bir müit bere. Gazetañız, diger maarif merkezlerimiznen birlikte, halqımıznıñ bütün nesiliniñ şekillenmesi üzerinde ölçülemez bir tesirge saiptir, başqa millet insanlarğa qırımtatarlarnıñ ihtiyacları, sevinçleri ve meseleleri ile tanışmağa imkân bere. Neticede, aynı dünyada yaşaymız ve bir-birimizni daa yahşı añlamalımız.
Avdet sayesinde halqımnıñ keçmişinen daa yaqından tanıştım, yañı isimler keşif ettim, on yıllardır marum qalğan içtimaiy ve maneviy ayatnıñ saalarınıñ yavaş-yavaş, amma emin adımlarnen tolmasına izin bermege başlağanını büyük sevinçnen ögrendim.
Avdet cemisi 999 nushanen sıñırlansa da, bu gazeta qırımtatarlar aqqında añlata, ortaq qasevetlerimiznen siñirtilgen ve öz bar olğanınen HALQIMNIÑ ve MENİM olğanımnı isbatlay! Sevgili vatandaşlarım, er biriñiz muarririyet kollektivini sevindire bilir. Oquñız! Muzakere etiñiz! Aqiqatnı qıdırıñız! Er şeyden evel özümizde: eger kerçek sıcaq ve sizni qasevetlendirse – bir kelecegimiz bar!
UNESCO qırımtatar tiliniñ yoq olma telüke altında olğanını qabul etti. İlk nevbette kimni telâşlandırmaq kerek? Elbette ki, biz – qırımtatarlarnı. Bir emceniñ kelmesini ve bizim içün er şeyni yapmasını beklemek mecbur degilmiz. Yaşayışnıñ er alanıñda özümiz faaliyet köstermelimiz. İnsanlarnıñ “hastalanıp olacaq” eñ qorqunç şey – şekilsizliktir, çünki bir insan ğıda, qorçalanma, yañıdan istisal, yuqu kibi şahsiy alanğa kömülgende evrim olaraq yerinde taptana. Ebet, tüşüne, fikir yürsete. Amma ne aqqında? Kene, yuqarıdaki dört funktsiyanı nasıl daa yahşı temin etecegi aqqında. Oña episi bir: ana tilindeki gazeta qapanma sıñırındamı? – ne olğan yani? – men gazeta oqumayım da. Teatr sanalaştırılması yasaqlanamı? – teatrğa barmayım da. 18 mayıs – soyqırım ve repressiya qurbanlarınıñ añma kününi keçirmege mania olalarmı? – evde oturıp, televizor seyir eterim. Eger diger bir çoq halq öz taqdirlerine lâqayt qalsa ve buna izin berse, amma biz asla!
Halq – til, yer, urf-adet, anane, din ve mıtlaq milliy fikir, ğaye kibi küçlü bir medeniy temelge tayanğan tek bir içtimaiy organizmdir. Bunı añlamağan milliy birlik unutulmağa makümdir.
Belki birisi içün hucur körünecek, amma insan toplulığı hastalana bilecek, acına bilecek, sevine bilecek ayrı bir canlı organizm ile aynı qanunlarğa köre yaşay. Halqlar da “hasta” ola bile…
Toplulıq, diger halqlarnıñ topraqları ve medeniyeti ile toqunma alında olğan müstesnaslığını añlar: biz – böylemiz, olar ise – başqadır. İnsanlar, öz topraqlarınıñ energiyasınen siñirtleneler, onıñ bir parçası olur ve o da, öz nevbetinde, insan zihniyetini alır. Bir-birimiznen siñirtlimiz. Bunıñ isbatı – “baba-dede toprağı”nıñ emiyetini añlatqan çoq sayıda masal ve efsanedir.
Bu sebepten halqımız, ğurbette eken evge çoq istey edi. Qannen beraber sökülgen ve yabancı topraqqa saçılğan bir terek olaraq, Qırım ana-vatan toprağına ihtiyacımız bar edi. Nehl terekleri tundrada, narat ise çölde ösemez. Biz qırımlılar (qırımtatarlar) Qırımda yaşamalı edik. Allağa şükürler olsun, topraq sıñırlarına keri qayttıq. Amma, ne yazıq ki, saipleri olaraq degil, sanki ana-vatan toprağınıñ kiracıları kibi qayttıq. Ulu Vatan cenki yılları repressiyağa oğrağanlarından tek bizim halqımızğa milliy-territorial statusını keri bermediler, iç bir şekilde maneviy ve maddiy zararlarını toldurmadılar.
Milliy birlikniñ farqına barılması içün tamır halqınıñ yarımadanıñ inkişafı meseleleriniñ çezilmesinde yer alma imkânı kereklidir, esas millet statusınıñ keri qaytılması kereklidir. Ve böyle “yuquğa dalmamamız” içün tüşüncelerimizniñ, duyğularımıznıñ ve irademizniñ yaşayışnıñ kerçeginen siñirtlenmesi içün MAARİF sisteması kereklidir. Bu kitaphaneler, müzeyler, teatrlar, filimler, kitaplar, gazetalar ve eñ müimi – öz hızmetinen olarğa ayat berdiler ve bermege devam etken insanlar. Ve Avdet gazetası bu tür maarifçiler sırasında çoq qıymetli bir yer almaqtadır.
