Qırım tışmerkezde: NATO-nıñ Qara deñizdeki büyük talimi RF içün raatsızlıq sebebi olaraq

12.07.202115:50

Qara deñizniñ akvatoriyasında NATO-nıñ büyük talimleri tolu derecede kerçekleşmekte. «SeaBreeze» – bu talim vaqtında alyans memleket-iştirakçiniñ arbiy gemisi ve Rusiye tarafı arasında keçken nevbetteki adise. Moskva er vaqıt kibi, er şeyde Amerika izini köre, Kyiv ise Rusiyeniñ halqara «Qırım platforması»nıñ azırlığına mania olğanlarını bildire.

Endi ses-sedası kesilgen ve daa evel Qırım yalıları yaqındarında Britaniya arbiy gemisi Defender ile Rusiye arbiyleri arasında keçken ve tafsilâtlıca yazğanımız adise, RF prezidenti V.V. Putin tarafından kün tertibine kirsetldi. «Canlı yayınında»  olıp keçkenlerde AQŞ-nıñ qarışqanlarını bildirdi. Onıñ sözlerine köre, Büyük Britaniya gemisiniñ yarımadağa yaqınlaşmadan bir qaç saat evel, Grit adasından Amerika ucaq-istihbaratçısı, bu kibi areketlerde Rusiye silâlı quvetlerniñ areket planını ögrenmek içün avağa köterildi. Bu sebepten,  Rusiye bu kibi vaziyette, sanki tek köstermege istegenini kösterdi, dep qayd etti. Bundan ğayrı, V.V. Putin – Defender Rusiye arbiyleri tarafından batırılğan olsa edi, dünya topluluğı bu sebepten Rusiyenen cenkke kirmez edi, çünki «olar bu cenkten ğalip çıqmazlar», dep bildirdi. Aynı zamanda, Qırım yarımadası yanındaki Qara deñiz akvatoriyasını Rusiye territorial suvları olaraq adlandırdı, buña qarşı baş nazir Boris Johnson daa bir kere arbiy geminiñ halqara marşrutında areket etkenini qayd etti.

Bu arada, bu vaziyetniñ gürültili muzakereleri fonunda, ertesi kün kerçekleşken kösterme vaqia diqqatsız qaldı. Defender gemisi ile birlikte Qara deñizde, yaqınlarında Rusiye qırıcı uçaqları telükeli vaziyet yaratqan Niderlandlarnıñ BMC fregatı Evertsen keçe edi. Bu aqqında bir qaç kün soñra Niderlandlar Mudafaa nazirliginde birdirdiler. İdarede, arbiy uçaqnıñ gemi üzerinde ve yaqınlarında bir qaç kere telükeli alçaq yükseklikte uçqanını, ayrıca da taqlit ücümler etkenini añlattı. Bu izleme vaqtında HNLMS Evertsen halqara suvlarında buluna edi.

«Evertsen andan keçmek içün bütün aqlarğa saip. Kereksiz bir şekilde qazalarnıñ ihtimalını arttırğan bu kibi agressiv areketler içün bir sebep yoqtır«, – dep Niderlandlar mudafaa naziri Ank Beyleveld-Schouten ayttı ve Rusiye ile bu mesele diplomatik seviyede kün tertibine kirsetilecegini qayd etti.

Bu vaziyetlerde Rusiyeniñ keskin kericiligine baqılsa, Moskva Qara deñizdeki NATO memleketlerniñ ve » SeaBreese» ortaqlarınıñ büyük talimlerini pek begenmey ve atta qasevetlendire. Rusiye tarafını, arbiy areketler ukrain-amerika añlaşmalarına köre areket yapqanı ve dünya toplulığı içün yarımada ukrain olğanından Kyiv izin bergeni qadar Qırımğa yaqınlaşa bilecek kerçegi aqaret etmemesi mümkün degil. Ayrıca, bu yılki talimler soñ 20 senede keçirilgen eñ büyük talimler oldı: aman-aman bir ay devamında suvda ve qarada cenk vazifelerini yerine ketirecek 32 memleket iştirak ete.

Bu arada Tifliske NATO-nıñ baş kâtip hususiy temsilcisi James Appaturai keldi ve alyans temsilciligini Cenüp Kavkaz ve Orta Asiya memleketlerinde saqlacaqlarını ve bundan da ğayrı, pekiteceklerini bildirdi.

Bu arada, Ukraina tışqı işler naziri «Qırım platforması»nda iştirak etmege istegen bazı memleketler RF tarafından sıqıştırılğanını bildirdi. Sammitteki iştirak, çeşit memleketlerniñ angi pozitsiyağa saip olğanlarını teşkermek içündir, dep ayttı.
Fikrimizce, nasıldır bir «lakmus kâğıtı» bir çoq memleket içün taraflarından, Yuqarı Şuranıñ Ukraina tamır halqları aqqında qanunnı qabul etkenini «añlama» da ola bilir. Aynı zamanda, Şurada eñ büyük fraktsiyalarından biri olğan MPYİ (Muhalefet Platforması – Yaşayış İçün) muhalefet partiyası «Yuqarı Şura mebuslarını bu qanunnı lâğu etmege çağırdı». Oña köre, «Ukraina akimiyeti diskriminatsiya ve millionca ukrain vatandaşnıñ aşalama milletçi siyesetini devam ete ve aynı zamanda, halqnı etnik, medeniy ve til alâmetlerine köre böle». «Qanunğa ruslar kirmedi ve «reyestr»ge Ukrainanı qurğan macar, yeudi, leh ve başqa milletlerge yer tapılmadı».

Osman VELİ

Фото аватара

Автор: Редакция Avdet

Редакция AVDET