Чокъ хафлы ве, корьгенимиз киби, уйкен несильге нисбетен шевкъатсызлыгъыны сонъ дереджеде нумайыш эткен мараз хасталыкъ бу сефер сафларымыздан Миллий арекетимизнинъ энъ эски ве корюмли иштиракчилеринден бири, озь кучюк Ватаны — севимли Судагъында, онынъ теркибиндеки Асрет къасабасында 30 йылдан зияде яшагъан шаир Рефат агъа Чайлакъны алып кетти.
Халкъымызнынъ Ватангъа кутьлевий авдети башлагъанынен, Акъмесджитте нидже-нидже сиясий акциялар отькерильсин — Судагътан мытлакъ етип кельген векиллер арасында Рефат агъанынъ олмасы, о сёзге чыкъмасы, «манъа микрофон керекмей» демеси, «миллетим!», деп чокъ янгъыравукъ сеснен атешин нуткъыны башламасы ве акъларымызны тиклемекнен багълы тесирли сёзлер айтмасы насылдыр бекленильген къаидеге чевирильген эди…
Рефат Чайлакъ 1933 сенеси 13-февральде Судакъ дживарындаки Токълукъ коюнде дюньягъа кельди. Джинаий сюргюнликте бу къоранта энъ кийик бир ерге — Озьбекистаннынъ Дальверзин чёлюне быракъыла. Бабасы Смаил агъа джебеде къан тёккен вакъытта онынъ къорантасы олюм панджасындан къуртулмагъа тырышты. Мектепте окъув, торнаджылыкъ иши, Ташкентте гидромелиоратив техникумында тасиль алмакъ, зенааты боюнджа чалышмагъа башламакъ — буларнынъ эписи, джумле акъранлары киби, гъурбетлик, комендант режими, акъсызлыкълар шараитинде кечип, Рефат агъаны студентлигинден Миллий арекетке кетирди ве о, сонъки куньлеринедже озюни онынъ сафларында ис этип кельди. 1964 сенеси Р. Чайлакъ Краснодар улькесининъ Абинск шеэрине кочти. Ватан давасы онынъ ичюн мында девам этти. О, озь фааллиги иле белли олды.
Джемаатнынъ авалесинен ве дигер тешеббюсчилер сырасында бир къач кере, шу джумледен, арекет къайнагъан 1987 сенеси советлер империясынынъ пайтахты Москвада булунды. Сонъра исе Экинджи (1991) ве Учюнджи (1996) Миллий Къурултайларнынъ мебусы сайланылды. Рефат агъа яшлыгъындан эдебиятнен меракъланып, шиирлер язып кельди. Ильк эсери 1967 с. «Ленин байрагъы»нда дердж олунды. Омюр теджрибесинен, кет-кете, онынъ назмге мерагъы-севдалыгъы ве меарети осьти. Ильк джыйынтыгъы («Босагъада», 1994) дердж этильгенде ве, бираздан, Къырымтатар языджылар сафына къабул олунгъанында онынъ яшы 60-тан кечкен эди. Шаирнинъ гонълюнде яшагъан акъсызлыкъкъа къаршы итираз, адалет тикленмесине догъру арекет, Къырымгъа нисбетен сынъырсыз севги, халкъына нисбетен теменна, митинглерде бутюн кучюнен багъыргъан сеси, табиий алда ве биваста, дерсинъ, шиирлеринде де акс-седа олуна эди. «Седа» (2000), «Меним Ватаным» (2006), «Асрет» (2008), «Ватан дуйгъусынен» (2014) джыйнтыкъларындаки ве «Йылдыз» меджмуасында дюнья юзюни корьген онынъ эсерлери бу мевзулар черчивесиндедир.Р. Чайлакънынъ сонъки йылларда «Къырым» газетинде басылгъан шиирлерининъ серлевалары биле («Авромейдан», «Миллий девлет олмагъандже», «Вакъыт кельди», «Миллий куреш», «Башымызны эгмедик», «Къоркъкъан олсакъ») онынъ ватанпервер оларакъ мевамыны, курешимизни акъкъымыз тикленмегендже девам этмек кереклигини косьтермектелер. 2014 сенеси бааринде олып кечкен теджавуз вакъиаларны къабул этмегенини о, бир чокъ сатырларында бильдирди. Бейитлернинъ бирисинде шаир:Бойсунмайыкъ — биз миллет,Миллий девлет къурайыкъ.Дженнет Ана-ВатандаБойсунмайып яшайыкъ!— деп чагъыргъан эди («Бойсунмайыкъ»).
Миллий девлетчилигимизнинъ тикленильмеси, халкъымыз сербест, бахтлы яшамасы, генчлер тасилли-бильгили, ватанпервер олып, ана тилинде сербест лаф этмелери онынъ эм шаир, эм де инсан оларакъ арзу-ниети эди. Эпимиз чокъ сезерли джоюкъкъа огърадыкъ, чюнки арамыздан къоркъубильмез, истидатлы, арекетчен, халкъымызнынъ такъдири дегенде юреги янгъаныны косьтермеге бильген ве башкъалардан да буны беклеген акъикъий миллий эрбап кетти. О, хатырамызда ойле олып да яшайджакътыр.
Рефат агъа Смаил огълу Чайлакъ вефат эткени мунасебетинен онынъ къорантасына, джумле якъынларына терен тазие бильдиремиз ве тюкенмез сабырлар иле баш сагълыгъы тилеймиз.Алла рахмет эйлесин.
Меркезий Миллий къурум азалары, сафдашлары.
