Къырымтатарларынынъ музыка алетлери къавал, тильсиз-къавал, зурна, тулуб-зурна, саз, багълама, сантыр, давул, даре ве дюмбелекдир. Бу алетлер шаркънынъ аман эр еринде малюмдир. Къырымтатарларынъ миллий оркестрларына кельгенде, эвельдже Къырымтатарларында эки тюрлю оркестр бар эди.
Буларнынъ бири индже саз такъымы олып, сазлар, сантырлардан, къавал, даре ве дюмбелекден ибарет эди. Дигер оркестр исе давул, зурна такъымы эди. Сонъ сенелер ичинде бу оркестрлар кетдикче азала ве оларнынъ ерине кларнет, труба, кемане, даре ве давулдан ибарет янъы оркестрлар кельмекдедир.
Сонъ 25-нджи сене ичинде вефат эткен халкъ мусикишиназы ве мугъаннийлеринден энъ мешурлери Керем Абибулла (Шаир ве мугъанний), Къадыр акъай (сазджы), Эмирвели Къыршавджы (сазджы). Зурнаджылардан: Къурт-Умер уста, Болат уста. Давулджылардан: Муртаза, Бари, Али. Кемане чалгъанлардан: Чубар Ариф Мемет, Чубар Болат, Яш Болат ве гъайрылардыр…
1922 сенеси мешур чалгъыджылардан кеманеджи Ашыр уста иле Кларнетджи Меджит уста намында гъает истиъдатлы эки чалгъыджы ольды. Бу адамлардан ич бири нота бильмемекден башкъа базылары атта окъумакъ, язмакъны да бильмей эдилер. Бунынъле берабер, халкъ оларны унутмай ве даа чокъ сенелер унутмайджакълардыр.
Бугюн яшагъанлардан, Бекир уста (кларнет, 1931 с. вефат этти), Аббас уста (кемане), Иззедин уста, Иззет Исмаил. Дареджилерден Сюлейман уста, Ибраим Патлакъ ве чынъджылардан: Къурт-Мамбет, Саъди [Саади], Сейт Мемет акъай… кибилери ве авескярлардан Мамут Рефатов, Сейдамет Кезлевли, Эмир Али Къыршавджы Къырымнынъ бир чокъ районларында малюмдирлер.
Бу меджмуанынъ мейдана чыкъмасы огърында манъа ярдымда булынгъан, йыр, чынъ ве аваларны нотагъа алдыргъан бутюн аркъадашларгъа терен ве самимий тешеккюратымы бильдиририм.
Асан РЕФАТОВ, [из сбор. «Къырым татар йырлары» 1932 г., издан в Симферополе (1100 экз.) на латинице на основе собранного с 25 июля по 10 сентября 1925 года фольклорного материала].
