Энъ буюк мирасымыз — Ана-Ватан эм де онда яратылгъан Ана-Ватан тили!
Сайгъылы юртдашлар!
Белли олгъаны киби, 21-февральде дюньямызнынъ илери, окъмушлы, сагълам ве келеджекни къайгъыргъан къысымы 24-нджи кере Халкъара Ана тили кунюни къайд этмекте. 1999 с. сонъунда, ЮНЕСКО-нынъ невбеттеки Баш конференциясында бу кунни тесис эткенде, онынъ макъсады — тиль ве медений чешитликлерине, тиллер чокълугъына ярдым ве имдат косьтермек, деп бельгиленди. Себеби исе — ана тили ичюн федакяр курешнен, атта фаджиагъа чевирильген вакъиалар девамында къурбан кеткен инсанларнынъ джесюр арекетлеринен багъланды.
1952 с. 21-февральде, Шаркъ Пакистаннынъ (сонъра Бангладеш) Дакка шеэринде (сонъра пайтахты) нумайышкъа чыкъкъан ерли студентлер бенгали тилини девлет тили деп танылмасыны талап эттилер. Полислер атеш ачып, бир къач генчни ольдюрдилер, зиядесини яраладылар. Дёрт йыл кечерек, бенгали девлет тили олды. Тиль акълары ве Ана тили ичюн эляк олгъанларнынъ хатырасына Шахид-минар адлы озьгюн абиде тикленильди. Ресмий тарзда, «Бенгали тили огърунда арекет» беян этильди. О арекет бенгали тили, эдебияты, медениет ве, умумен, джемиет инкишафына чокъ сильтем берди. Вакъыт кечип, буюк девлет байрамына ве, коремиз ки, Халкъара Ана тили кунюне чевирильди.Къырымтатар тили илерилемеси ве бугуньки юксек севиесине кельмеси ичюн, эбет, бинълернен несиллер чалышты.
Тилимиз чокъ ве зенгин, энъ-эвеля къадимий тюрк къабиле-халкълар амеллеринден чыкъкъан ве чешит — базылары сакълангъан, чокъусы исе сонъра кесильген-къырылгъан — ирмакълардан кениш бир дерьягъа чевирильди.
Узакъ ве якъын эдждатларымызнынъ кутьлевий ве усанмаз фаалиети саесинде чокъ асырлар девамында, Къырымнынъ мукъаддес топрагъында мейдангъа кельген, дюнья юзюнде дигер тиллер сырасында озь дегерли ерини алгъан ве: «Бу – бизим Ана тилимиз!», – деп гъурур иле айтылгъан энъ къыйметли варислигимиз, табиий ки, инкяр этильмек, аякъ асты алынмакъ, джоюлып кетмек ичюн яратылмады.
Миллий гъае, миллий дуйгъу, миллий фикирлеримиз, миллий акъ-укъукъ тикленильмесинен багълы талап ве шиарларымыз, бизим дигер маневий къыйметликлеримиз сонъки асырлар, айрыджа сонъки 100-150 йыл ичинде Ана тили муитинде догъып ишленильди, пишти ве онынъ вастасынен ифаделенип кельдилер. Бизим тек урф-адетлеримиз, эдебиятымызнынъ, санат-медениетимиз, ильк-эвеля макъам-йырларымыз, оюнларымыз, къыяфет-урбаларымыз дегиль — этрафтаки табиат-манзара, дагъ-къаялар, голь-озенлер, ялы-орманлар ве чёллер, яни, Ешиль Адамызнынъ джумле фезасы — бу аджайип улькеде пейда олгъан Ана тилимизни анъламакъталар, бу тильде адлангъанлар ве ялынъыз бу тильде сёйлемектелер…
Кене де баба-деделеримизден мирас олып кельген ве къоранталарымызда эр кунь къулланылгъан миллий емеклеримизнинъ аджайип, текрарланмаз леззети киби Ана тилимизнинъ де озьгюн ве чокъ гузель дады бар.
Бу демеси, Алла Таалянынъ юдже эмиринен айырылгъан Ана-Юрт топрагъы ве онда айны шу эмиринен оджагъыны къурмагъа беджерген инсан арасында энъ къавий рухий багъджы ве маддий алякъаджы — мукъаддес Ана тилидир. Буларнынъ эписини терендже анълап, самимийджесине къадрине етейик, азиз достлар!
2022-2032 сенелери Бирлешкен Миллетлер Баш Ассамблеясы тарафындан, билемиз ки, Асыл халкълар тиллерининъ Халкъара он йыллыгъы, деп илян этильди. Макъсат — асыл халкълар тиллерининъ афатлы тарзда джоюлмакъ меселесине дикъкъат джельп этмек; бу тиллерни сакъламакъ, тиклемек, къулланув муитини кенишлетмек; оларны къуртармакъ ичюн миллий ве халкъара севиеде февкъульаде чарелер корьмектир.
Биз чокъ тиллерде лаф эте билемиз, амма тек ана тилинде агълаймыз. Козьяш тёкмекнинъ себеплери сонъки девирде чокъ олды. Ана тилимизден узакълашмакъ, айырылмакъ, оны джоймакъ киби беля-фаджиа бизни ич бир вакъыт агълаттырмасын.
Айдынъыз, джемаат, гузель, шырныкълы, къадимий ве зенгин тилимизни:
— къорантамызда саип ве укюмдар ерине тутайыкъ!
— озьара лакъырдыларымызда эмиети ве муимлигини сезейик!
Осеяткъан несильге: не къадар тиль бильсенъ — эбет, о къадар инсансынъ. Ана тилини исе бильсенъ — алидженап ве дегерли шахссынъ! — демектен ёрулмайыкъ!
Ана тилимизнинъ даиресини пекитмек, кенишлетмек, шерефлетмек ёлунда Алла Тааля эпимизге ярдымджы олсун!
Миллий Къурултай мебуслары ве Миллий арекет иштиракчилерининъ бир гурухы.
