«Bizim niyetimiz – siziñ hayırıñızdır»
Hanlar kantselâriyası vesiqaları arasında Mehmed Geray bin Selâmet Geray hannıñ Poloniya qıralı Yan Kazimirge haber yarlığı mektüpleşmesiniñ metni saqlanıp qaldı.
Evel Qırımğa elçi Osman ağa qayttı ve poloniyalı elçi muhabbetnamenen («dostane mektüp») keldi. Qıral hanğa Poloniyanıñ İsveçiya ve Prussiyenen munasebetleri müşkülligi aqqında haber etken ve meselelerni çezmege niyetlengen edi, kelecekte «şarqiy» yönelişteki (Moskva) meselelerge qaytıp. Han, bunı añlap, cevap berdi: «…Siziñ memleketiñüz nizam ve tüzenligiñüz kez içündir…»
Poloniyanıñ İsveçiya ve Prussiyenen munasebetleri aqqında haber almaq (qışqa yaqın) maqsadınen, han qıralğa elçi el-Hac Ğazını yolladı. Vesiqanıñ ekinci maddesi hususan «şarqiy» meselelernen bağlı edi. Han, Yan Kazemirniñ Moskvanen barışıq aqqında añlaşma tizmege istegeni aqqında malümat aldı ve qıralnı böyle usuldan vazgeçmege çağırğan edi, ve Moskvanıñ territorial cayılması aqqında hatırlatqan: qıral topraqlarını coyma, elçilerniñ Dnepr yanındaki kazaklarğa yollanılması ve kazak qalelerine qol qoymaq niyeti («…cümle qal’âlere qol qoyub…»).
Öz sözlerine qıralnıñ ziyade işanması içün, Mehmed Geray yarlıqta Poloniyanıñ hanlıq yardımınen yañı topraqlar almaq imkânı aqqındaki tüşüncelerini bildirdi: «…biz sizi kendi memleketiñüz degil, bizim quvetimizle dahi niçe vilâyetler almayâ çalışur sanurdık…»
Yarlıq neticesinde han, Daniya ve Çasara qırallarına Yan Kazimir ile dostluq munasebetleri qurmaq kerekligini qayd etip, vesiqanıñ diplomatik müimligini qaviyleştirdi: «..halâ Çasara ve Daniyâ qıralına könderdigimiz mektüblerimizde Lih qıralı bizim dostumız ve qardaşımızdır, bizim hatrimiz içün siz dahi dostluq ve qardaşlıq idesiz…»
Menba: V. Velyaminov-Zernov, «Qırım hanlığı tarihı içün malümat». – Sankt-Peterburg, 1864. – S. 880–881.
Metinniñ transliteratsiyası ve tercimesi: Refat Abdujemilev
