Qırımtatar milliy areketiniñ bülbüli Şefiqa Konsul

18.02.201714:45

Vatandan uzaq, amma oña sevginen…

Şefiqa Konsul (İslâmova) 1937 senesi fevral 18-de Bağçasaray rayonınıñ Kökköz köyünde Kazim Aliyevniñ qorantasında doğdı.

Qız 7 yaşını toldurğanda, episi qırımtatarlar kibi, ailesinen Orta Asiyağa sürgün etildi. Şefiqa hanımnıñ ailesi Özbekistannıñ Samarqand vilâetine tüşti.

Onıñ balalığı diger qırımtatar balalarınki kibi edi. Qartanasınen yaşay edi, çalışmağa mecbur edi. Amma bütün ağırlıqlarğa baqmadan, qartanası torunına Vatanına sevgi duygusını aşlap oldı. Balalıqtan başlap torunını ana tiline ve öz halqınıñ adetlerine sevgi ruhunda terbiyelemege tırışa edi.

«… kim o, konsul? Ondan bir şey almañız…»

1956 senesi orta mektepni bitirgen soñ, Şefiqa hanım qırımtatar milliy areketiniñ faal iştirakçisi Mustafa Konsulğa aqayğa çıqa. Soñra Konsul ailesi Samarqandda milliy areketniñ faal iştirakçilerinden biri ola. Toplaşuvlarda, mitinglerde Şefika Konsul vatandaşlarını haberlernen tanıştıra edi. Muzıka oquv yurtunda kitaphane müdiri vazifesinde çalışıp, boş vaqtını arhivlerde keçire edi. Onıñ sözlerine köre, olar çoqusını milliy areketniñ üykenlerinden ögrene edi. Bu, ilk evelâ, Asan Emirov, Bekir Umerov, İlyas Mustafayev, İdris Asanin, Ferat Useinov, Mustafa Cemilev, Rolan Kadıyev, Enver Ablâzizov, Veli İsmailov, Riza Yunusov. Konsullarnıñ evinde defalarca tintüvler keçirile edi. Böyle tintuvlerden biri aqqında Şefiqa hanım öz intervyularında sıq tarif ete. «Yüksek unvanlı adamlardan biri tintüvler cedvelinde «Konsul Mustafa» adını oqup, qorqunen soradı: «Kim o, konsul? Konsuldan bir şey almañız, alğan olsañız, qaytarıñız».

1980 senesi Konsullar ailesi Krasnodar ülkesiniñ Abinsk seerine köçe, anda da halqınıñ aqları içün küreşini devam eteler. Bu cesür qadın çoqusı tedbirlerde iştirak ete edi. Öyle tedbirlerden birini Bağçasaray qırımtatar qadın-qızlar birliginiñ reisi Zodiye Saliyeva hatırlay: «İç bir vaqıt unutmam, 1988 senesi yanvar ayı edi, ğaliba, Abinsk seerindeki mitingde Sabriye Seutova köteklenilgeni, Reşat Ablayev ve Sinaver Kadırov apishaneden çıqqanları munasebeti ile bir qaç biñ vatandaşımız toplaşqan edi, Şefiqa Konsul traktorğa çıqıp, öz nutugını ayttı. Bu miting subbotnik kibi keçirildi, traktorlarnıñ sesi ruporlarnıñ eşitilmemesi içün kerek edi».

Amma Şefiqa hanımnıñ 1987 senesi özü alıp barğan mitingi daima aqlında qalacaq.

«Öz çıqışında içimde toplanğan er şeyni ayttım, — hatırlay o. – Aynı sene Moskvada olğan edim, anda Cemil Semedlâyev, Enver Ramazanov, Elvira Ablayevanen beraber Cuma Cami yanında miting kecirdik. Transporantlardaki yazılar çesit tillerde edi. Çetel musulmanları da anlasın dep».

Soñra Şefiqa hanım daa çoq emiyetli tedbirlerde çıqışta bulunğan edi.

İstidatlı insan er işte istidatlı

Vatanına, Qırımğa Şefiqa Konsul 1989 senesi qaytıp oldı. Mında aqayınıñ evini qaytarıp oldı. Şefiqa hanım şimdi de halqınıñ içtimaiy ayatında faal iştirak ete. Çoq oquy ve daima olıp keçken vaqialardan haberdar. Em de çeber elli qadın. Yırlamağa seve, özü muzıka ve şiirler yaza. Bundan da ğayrı, onıñ şiirleri sırasında ana tilini ögrenmege istemegen studentlerge bağışlanğan şiirler de bar.

Şefiqa hanım çoq masal, atalar sözlerini ve aytımlarnı bile.

Bu qadın tek bir şeyge yazıqsına – öz vaqtında muzıka mektebini bitirip olamağanı içün, muzıkanı notalarğa yazıp olamay.

Şefiqa Konsul, gençliginde olğanı kibi, şimdi de iç bir vaqiadan çette qalmay. Onıñ zengin ayat tecribesi, degerli bilgileri tek üyken nesilge degil, yaşlarğa da meraqlı olur. Bu qadın daima Vatanımızğa, halqımızğa, medeniyetimizge ve adetlerimizge sevgi aşlamağa tırışa.

Фото аватара

Автор: Редакция Avdet

Редакция AVDET