Avdet öz oquycılarına 1912-1914 senesine ait Qırım ve qırımtatarlarınen bağlı fotoresimlerni taqdim ete. Olarnıñ müellifi Rusiye fotoressamı Vasiliy Sokornovdır.
Bu künge qadar fotosuretler Alupka devlet saray-park müzey-qoruğında saqlanmaqtalar.
«Noçevala tuçka zolotaya» («Altın bulut geceledi»)
«Krımskiye tatarı» («Qırımtatarlar»)
«Noç v Krımu»(«Qırımda gece»)
«V gorah bliz Yaltı»(«Yalta etrafı dağlarında»)
«Tipı Krıma»(«Qırım tipleri»)
«Tipı Krıma. Tatarçata» («Qırım tipleri. Tatar oğlançıqları»)
«Alupka s zapadnoy storonı, 1909 s.»(«Alupkanıñ ğarp tarafı, 1909 s.»)
«Bazar v Alupke, 1912 s.» («Alupkanıñ bazarı, 1912 s.»)
«Malenkiye çabanı, 1912 s.» («Küçük çobanlar, 1912 s.»)
«Myortvıy gorod Çufut-Kale, bliz Bahçisaraya, 1911 s.» («Bağçasaray yanındaki ölü şeer Çufut-Qale, 1911 s.»)
«Tipı Krıma»(«Qırım tipleri»)
«Şosse na yujnom beregu (Bliz Baydarskih vorot), 1916 s.» («Cenüp yalısındaki yol (Baydar qapıları yanında), 1916 s.»)
Çufut-Kale bliz Bahçisaraya, 1914 s. (Bağçasaray yanındaki Çufut-Qale, 1914 s.)
«U fontana, 1912 s.» («Çeşme yanında, 1912 s.» )
Foto: İnternet
Rusya fotoressamı Vasiliy Sokornov 1876 senesinde Vladimirskaya guberniyada dünyağa keldi, Voronej etraflarında başlanğıç oquv yurtunı bitirdi. Ressamcılıq tasilini Ressamlar İmperator Akademiyasında aldı. Tam o zamanları maddiy sıqıntılar yaşap, Sokornov belli usta Pazettiniñ fotoatelyesine işke kirdi. Kelecekte fotoressam olacaq talebe yıllarnen çalışıp, usta oldı, fotoceryanlarnı yahşı ögrendi. Sağlığı sebebinden Sokornov sevgen işinen Sankt-Peterburgta oğraşıp olamadı. Aqcigerlerniñ hastalığı sebebinden ekimler oña sağlığına daa da uyğun yerlerge ketmege tevsiye ettiler. Ressamlar cemiyeti oña yol parasını ayırıp, ressamğa XIX a. soñki yıllarını Qırımnıñ Cenüp yalısında, Alupkada keçirmege imkân yarattı. Temiz ava, deñiz ve tekrarlanmaz tabiat ressamnıñ sağlığını tüzettiler, amma onıñ maddiy vaziyetini deñiştirmediler. Sokornovnıñ resim ve etüdleri seyirciler tarafında coq diqqatqa nail olmadılar. Borçqa biraz para alıp, Vasiliy Sokornov fotokamera ve oña kerek olğan aletler alıp, Qırım manzaraları olğan elli suret çıqardı. Onıñ resimlerini satqan tükân saibine fotolarnı teklif etkende o, birden muvafaqıyet beklemey edi. Amma fotolar Sokornov tükândan çıqmağance, endi satılğan edi. Episi 50 fotonı Koreiz ve başqa Qırım yerleriniñ saibi üyken F. F. Yusupov-Sumarokov-Elston. Sokornovğa birden daa 100 foto, kelecek aqşam ise daa 300 foto sımarladılar.
Rusiyede manzara kurort suretleri pek mot oldı.
Tek 1912 senesinde Qırımğa tedaviy ve raatlıq içün millionğa yaqın insan kelip ketti. Pek çoq insanlar özlerinen foto manzaralarını alıp kete, özüniñ yahşı kelip ketkenlerini fotosuretler ile haber ete ediler. XX asırnıñ başında suretler çoq olmağan içün Vasiliy Sokornov öz maddiy vaziyetini tüzetti ve Qırımda, Qırımdan tış yerlerde pek belli oldı. Öz işlerinen Sokornov çoq mükâfatlarğa nail oldı.
1912 senesinde üyken F. F. Yusupov-Sumarokov-Elston V. Sokornovğa öz çiftliginiñ fotosyemkasını sımarladı.
Fotograf bu vazifeni becerdi. Bu künlerge qadar Alupka devlet saray-park müzey-qoruğında o yapqan fotosuretler albomı saqlanmaqtadır. Şu senede de Sokornovnıñ bir qaç işleri L.P. Simirenkonıñ kitabına kirdiler. İnqılâp ve Vatandaşlıq cenki episini ağır alğa qoydı. Böyleliknen 62 yaşındaki fotograf işsiz qaldı.
Sokornov devlet neşriyatında çalıştı, fotosergilerde iştirak etti. Onıñ işleri pek çoq diqqat ve rağbet qazandı. Amma cenk başlandı ve er şeyğe keder etti.
Öz işlerini saqlamaq içün Sokornov 100 dane eñ yahşı fotolarını devletke, yani Alupka saray-müzeyge teslim etti. Devlet müzeyi devlet datçasına çevirilgen soñ, fotolar yoq oldı, amma fotograf bunı körmedi. 1946 senesi Sokornov öldi ve eski Alupka mezarlığında defin etilgen edi.
İçtimaiy ağlarda Facebook, Vkontakte, Odnoklassniki saifelerimizge, bunen beraber, Telegramda kanalımızğa qoşulıñız ve eñ aktual ve meraqlı malümatlardan haberdar oluñız.
