Ordu, er bir oğlan bala içün mektep çağında başlay, daa doğrusı askerlikke sırağa almaq içün mektep ocası, sizniñ oğluñıznı elinden tutıp, voyenkomatqa alıp kete.
Birinci keresi arbiylikke almaq içün, sizniñ balañıznı tıbbıyet baqınuvdan keçireler ve arbiy hızmetke keçe ya da keçmey, dep qarar alalar, psihologik seçimlerden keçireler ve genç aqqında bütün malümatnı toplaylar.
Eger sizniñ oğluñıznı bütün sınıfı ile voyenkomatqa alıp ketseler, ne yapmalı? Böyle areketler qanunğa qarşıdır, çünki çağına yetmegen ballarğa nisbeten keçirilgen bütün tedbirler, olarnıñ ana – babası, ya da vasiylerniñ razılığı ve iştiragi ile keçirilmek kerek. Evelden (balañız daa 15 – 16 yaşna olğanda) arbiy sırağa qoyulacaq vaqtını tayinlenmek ve buña azırlanmaq kereksiñiz. Adet üzre, mektepten voyenkomatqa baruvlar, vaqtından evel, yani noyabr ve dekabr aylarında olıp keçe. Qanunnı bozmamaq içün, ana – babalarğa müdir adına ariza yazıp, oğluna voyenkomatqa barmağa yasaq etkenini aytmaq kerek.
Ana – babalar voyenkomat içün, anketalarnı toldımağa borçlu degiller. Ondan da başqa, ariza yazıp, mektepiñizge, balañız aqqında, onıñ serbestligine ve qanuniy aqlarını bozğan er türlü malümat bermelerine yasaq ete bilesiñiz.
Rusiyeniñ konstitutsiyası (23, 24, 51 maddeleri) vatandaşlarınıñ şahsiy ve ayle aqlarını qorçalay. Sizler ise, böyle anketalarını toldırıp, voyenkomatqa balañız aqqında bütün olğan olacaq malümatnı beresiñiz, olar soñ, bu balağa qarşı işletile bile.
Arbiy sırağa alınğanından ğayrı, mekteplerde, devlet programması olaraq «Rusiye vatandaşlarına, 2016 – 2020 seneleri içinde, vatanperverlik terbiye berilmesi» degen dersler de keçirile. Maarif nazirligi bildirgenine köre, er bir arbiy qısımlarğa bir qaçtaneden mektep pekitmek kerek, olar ise öz sırasında mektep ve arbiyler arasında bağlarını sıqı tutarlar ve arbiy – vatanperver terbiye almalarına daa faydalı olur, dep qayd ettiler nazirlikte.
Mektepte arbiy azırlanuv mevzusı, yañı degil, meselâ yuqarı sınıflarda OBJ degen fen ogreniledir, başta bu fenge NVP, yani başlanğıç arbiy azırlanma dey ediler. Bu derslerde ballarğa yaralarnı sarmağa, fevqulâde vaziyetlerde yapacaq tedbirlerini, arbiy tadbirlerni keçirmege ogreteler.
Rusiye qanunları boyunca oquv yurtlarında arbiy azırlanuv derslerini keçirmege mümkün ve kereklidır (24.02.2010 s., 96/134 sanlı Rusiyeniñ mudaafa nazirligi ve maarif nazirlgi tarafından çıqarılğan emir qanunı).
Bu qanunğa binayen, arbiy azırlanuv derslerini keçirmede nevbetteki maqsadlar köz ögüne alına:
- Arbiy hızmet keçmek içün insanda ahlâqiy – psihologik hususiyetlerni şekillendirmektir;
- Vatanperver terbiye bermek ve Rusiyeniñ tarihine, medeniy keçmişine ve arbiy küçlerine sayğı aşlamaqtır;
- Rusiye Federatsiyasınıñ arbiy hızmet boyunca olğan qanunlarını ogrenmektir;
- Mudaafa esaslarını ogrenmektir;
- Silâdan oğraşmağa, birinci yardım köstermege ogrenmektir;
- Alğan bilgilerni praktik şekilde pekitmektir;
Şu qanunğa köre, daa toplaşuvlar keçirip taktik, ateş açma, nizamnameni ogrenmek kerektir. Yani talebelerni arbiy hızmetke azırlamaq maqsadları turadır.
15 – 16 yaşına kelip balanı dünya baqışı endi şekkilengen ola. Belkimde o vaqıtqa oña arbiy hızmet keçmege şu dünyabaqışı, ya da diniy baqışları yasaq etken olur. Arbiy hızmetini alternativ şekilde keçmege ister, onıñ bu aqqı Konstitutsisyanıñ 59 maddesinde qayd etilgendir.
Ortağa dava çıqmaması ve balanıñ şahsiyetini qırılmaması içün, bala böyle toplaşuvlarda iştirak etmeycegi aqqında ariza yazmaq kereksiñiz. İleride böyle ariza bulunması, alternativ hızmetni seçmege de yardım ete bile.
Yuqarıda aytıp keçken qanunnıñ 53 maddesi boynca, eger bir de bir insan diniy baqışlarına esaslanıp arbiy azırlanuvda iştirak etmege red etse, bu aqta oquv müessisesiniñ reberine bildirmek kerek, olar ise, öz sırasında, ana – babalar yazğan ariza esasında uyğun bir qarar alalar. Amma ana – babalr böyle arizanı, arbiy toplaşuvlar başlamazdan evel bermek kerekler.
Rusiye Federatsiyasınıñ Konstitutsiyası boyunca (28 madde) Er bir insanğa vacdan serbestligi, din serbestligi ve olarğa köre yaşamaq ve halqara inanç serbestligi boyunca olğan qanunlarğa esaslanaraq genç arbiy hızmet ve ondan evel keçirilgen arbiy toplantılarda iştirak etmese de ola.
L. Yengulatova, insan aqları boyunca mutehassıs
İçtimaiy ağlarda Facebook, Vkontakte, Odnoklassniki saifelerimizge, bunen beraber, Telegramda kanalımızğa qoşulıñız ve eñ aktual ve meraqlı malümatlardan haberdar oluñız.
