Fatime Karasannıñ nağış dünyasında

12.04.202113:49

Qarasuvbazar rayonnıñ Qarasuvbaşı köydeki Fatime hanım Karasan, meşur nağışçı Halide Kipçakovanıñ bir çoq talebelerinden biridir.
Bugünki subetdeşimiz qırımtatar örnek dünyasında on yıldan ziyadedir. Şimdi bir tebessüm ile hatırlay, 2010 senesiniñ bir kününde qardaşı oña nağış kursuna davet ilânı olğan bir yerli gazeta ketirdi ve barmağa tevsiye etti. Türk teşebbüsi ve Qarasuvbazar rayon memuriyetiniñ ortaq iştirakı ile kurslar emek birjasında keçirildi. Balalığından berli nağış yapmağa sevgen Fatime hanım, yañı işke tez alıştı. Bir mektep talebesi olğanda, anasından bir nağış taqımı ediyesini alğanını ve onıñ reberliginde haçlı nağış yapmağa tez ögrendi. Tehnikası sade olğan qırımtatar nağışı – tatar işleme ve mıqlama, – onıñ fikrince, özünde inanılmaz zenginlik ve halqnıñ asırlıq ikmetini saqlamaqta.

Quran qapıda adet üzre doquz elementten ibaret olğan bir «ayat teregi» tasvir etile. Alt qısım – atalarımız; orta qısım – şimdiki vaqıt – aile reisi ve ömür arqadaşı, erkekke tayanğan bir qadın; üst qısım – balalar – kelecegimiz – bademler ve lâleler. Kompozitsiyanı soynıñ soñsuzlığını temsil etken nehl teregi yekünley.

Evciyar (bezler) ve maramalar üzerinde adetince dinamika ve inkişafnı, aqqan suvnı temsil etken egridal kibi qadın temsilleri nağışlanır.

Fatime hanım, ananeviy Quran qapı, kiset, marama, evciyarlarğa qoşma olaraq, öz hayalını serbestleştirgen pannolar da nağışlay. Parlaq pannolardan biri – Fatime hanımnıñ Han bağçasınıñ Gerey devirinde nasıl körüngeni aqqında tasavurları nağışlanğan «Han saraydaki bağça» pannosudır. Güzel bir çeşme, müteşem tavusquşları, yüzüm pıtaqları ve nar terekleri pannolarda tasvir etilgen, sanki bizni Qırım hanlığınıñ yüregine alıp bara.

Qırımtatar halqı tarihınıñ en facialı saife qurbanlarınıñ hatırasına daa bir çalışma yapılğandır – «Sürgünlik ve avdet». Nağışnıñ merkezi, Qırımnı 1944 yılnıñ baarini temsil ete. Merkezden ilk kenar deñiz manasına kele. Ekincisi – yeşiller içinde – askerlerdir. Üçüncisi – vagonlar, köçme kerçekleşe. Dörtüncisi – yolda ölgenlerdir. Beşincisi – ğurbette mezarlıqlar. Altıncısı – zaman, dört taraftan suv tolu gügüm kösterilgen. Yedincisi – evge qaytış.

Fatime hanım, nağışnıñ bütün vaqıtını alğanını, eñ sevgen hobbisi olğanını añlata. Boş vaqıt peyda olğanında, o kergeflerge ıntıla. Bekâr bir qadınğa, örneginde belli bir «programma» olğan Quran qapı ediye etilse, yaqında evlenecegine dair bir inanç bardır. Bu bilgilerge köre areket etip, Fatime hanım eserlerini yaqın ve tanışlarına ediye ete.

Фото аватара

Автор: Редакция Avdet

Редакция AVDET