Ayşe Yunus: Topçu Seytnafe Seytveliyevniñ ikâyesi

05.05.202114:49

Topçu Seytnafe Seytveliyevge muvafaqiyet bütün cenk boyunca refaqat etti. 1941 yılnıñ dekabr ayında, Sevastopol qorçalanma sırasında beklenmegen bir alda onı Şimal Kavkazğa tahliye ettiler. Komandanlıq desantnı Kerçte endirmege planlay edi ve bunıñ içün bu yerlerni bilgen qırımtatarlar kerek edi. Tahliye olmasa edi, Seytveliyevni belki ölüm ya da esaret bekley edi.

Desant endirilgen soñ Qızıl Ordu qısımları qaramanımıznıñ tuvğan – Tav Qıpçaq köyüne (Qarasuvbazar rayonındaki şimdi ğayıp olğan köy) yan-yanaşa yaqınlaştılar. Amma evge ketip, anasını körüp olamadı. Nemselerniñ muvafaqiyetli qarşı ücüminden soñ, sovet qısımları Kavkazğa tahliye etmege başladı, lâkin askerlernen gemi duşman aviatsiyası tarafından urıp toqtatıldı. Ve kene Seytveliyev taliyli çıqtı – sovet kateri onı deñizge aldı.

Aslında, taliy, bizim qaramanımız bu cenkte sağ qalğanı kerçegi edi. Topu er vaqıt eñ sıcaqta – ögdeki cebede edi. 1944 senesi Belorusiye cenki sırasında, Seytveliyev bir afta içinde 15 (!) duşman tanklarını urıp toqtattı (bu qaramanlıq içün Sovetler Birliginiñ Qaramanı yıldızını aldı). Elbette ki, bazıda oña da «uçıp kele edi»: top dört kere urıldı, Seytveliyev özü ise üç kere ağır yaralanğan edi.

Faqat, topçunıñ taliyi, yamyam stаlin rejimine qarşı küçsüz edi. Seytveliyev ve eki ağası cebede cenkleşkende, sovet ükümeti analarını Özbekistanğa sürgün etti. Sürgünlikke tamamınen bir özü tüştü (aqayı ve kiçik oğlunı nemseler mecburiy işler içün Almaniyağa qaçırdılar).

Seytnafe, niayet, ordudan Özbekistanğa soylarını qıdırmaq içün kelgende (tek 1946-ncı yılı serbest yiberildi), anası endi ayatta qalmadı – Momine hanım açlıqtan ölgen edi. Seytveliyev, mezarında bir dua bile oqup olamadı – ülkeşınas Eskender İlyasovnıñ malümatlarına köre, qart apaynı nasıldır «qardaş mezarlığına», onlarca başqa ölgen qırımtatarlarnen beraber defin ettiler.

Seytnafe Seytveliyev Tacikistanda yerleşti ve er vaqıt tuvğan köyüne qaytmağa arzu etti. Amma, bütün qırımtatarlarğa kibi, Qırımğa ketken yol oña da qapalı edi. Qaraman, halqnıñ Vatanğa kütleviy avdetinden biraz erte – 1983-ünci senesi vefat etti. Qaytılacaq yer bile yoq edi – tuvğan Tav Qıpçaq, cenkten soñ yoq etildi ve daa soñra batırırldı. Şimdi bu köyniñ yerinde – Balanovo yapma gölü bulunmaqta.

Menba: THE QIRIM

Фото аватара

Автор: Редакция Avdet

Редакция AVDET