1382 s., 26 avgust künü Altın Ordu ükümdarı Tohtamış Moskvanı aldı. Altın Ordu hanı Tohtamış bütün ükümdarlıqnı alğan soñra, Moskva çarı ile eski bağlarnı yañıdan başlatmaq içün, adetke köre, Moskvağa Akhozü başlığında bir elçilik yolladı, amma belli olmağan sebeplerden elçilik Moskvağa barıp çıqmadı. Tohtamışnıñ seferinden soñra Moskva çarı özüni Altın Ordunıñ vassalı olaraq tanıdı.
1506 s., 6 avgust künü Kletsk yaqınlarındaki Lan özeninde Mihail Glinskiy yolbaşçılığında litvan ordusı ve qırım ordusı arasında Kletsk muarebesi keçti.
1519 s., 2 avgust künü Sokoldeki lehler ve litvanlar üzerindeki qırım ordularnıñ ğalebesi kerçekleşti.
1524 s., avgustta Çar III Vasiliyniñ orduları Qazannı zapt etmege areket etti, amma muvafaqiyetsiz oldı.
1551 s., avgust ayında Şah-Ali, rus polklarnıñ yardımınen üçünci kere qazan tahtına oturdı. Süyümbike oğlu Ütemiş-Geraynen Moskvağa alıp ketirildi.
1589 s., 22 avgust künü Lehistanğa yapılğan bir sefer sırasında, qırımlılar Bavorov qalesine ücüm etti. Qaleniñ qurtarılması içün leh otrâdları kele, amma qırımlılar ücümni toqtata ve yañı telükenen qarşılaşıp, duşmannı yeneler.
1644 s., avgust ayında Kefede edebiyatşınas, tarihçı, alim, akim, islâmnıñ tanılğan bilgiri – Seyid Musa Kefeviy (1583-1644) vefat etti. Meşur eserlerinden biri – «Şemsüt-Tevarih» («Tarihlarnıñ küneşi»). Eserlerini yaratqanda Kelimiy taqma adını qullandı.
1649 s., 15-16 avgust künleri – Zborov cenki, qırım-ukrain ordularınen qırşavlanğan leh ordusı yenildi.
1662 s., 11 (1?) avgust künü gece ücüm sırasında, qırımlı atlılarınıñ bir otrâdı Krılov civarında moskvalılar ve kazaklarnıñ üstün olğan quvetlerni yeneler.
1662 s., 13 avgust künü Selim Geray Bujinde rus ve kazaklar üzerinde ğalebe qazandı.
1690 s., 21 avgust künü qırımtatarlar (türkler ve moldovanlarnen birlikte) Zerneştide avstriya ordusını yene. Avstriyalı general Geyssler esir tüştü.
1739 s., 27 avgust künü Belgrad barış añlaşmasına köre rus ordusınıñ Stavuçanlarda ğalebe qazanğanlarından soñra daa evel elge keçirilgen Azaq pekitildi.
1848 s. – masalcı Aqtotay Qurtbedinniñ doğğanından 172 yıl. Afızasında bir çoq eski masal ve efsanelerni tutıp uzun bir ömür yaşadı. 30-ıncı yıllarda onıñ ağzından çoq sayıda folklor materialı qayd etildi. 1937 senesi Aqmescitte basılğan «Qırımtatarlarnıñ masal ve efsaneleri» adlı kitapta Aqtotay Hanumdan dört masal yer almaqta.
1918 s., 30 avgust künü M.A. Sulkeviçniñ ülke ükümeti qırımtatarlarnıñ medeniy-milliy muhtariyetini tanıdı. Direktoriyağa er türlü yardım etiltmesi farz etile edi.
1919 s., 9 avgust künü qırımtatar Direktoriyasınıñ qapatılması içün emir çıqtı. Qırımtatarlarnıñ Direktoriya qapatılmasına qarşı narazılıqları tintüv ve yaqalanmalarğa sebep oldı. 1919 senesi 12 avgust künü saat 12-de KTND binasında Aqmescit şeer devlet muafızlar başlığı, Tavriya valisiniñ emiri ile anda bulunğan müdirler birligi reisine ve umumiy işler ile tış munasebetler müdirine S. Hattatovğa, halq maarif müdirine Amet Özenbaşlığa ve diniy işler müdirine S. Murat efendige Tavriya valiliginiñ Şelling general-valiniñ KTNDnıñ qapatılması aqqında emirni tutturdı.
1921 s., 18 avgust künü Qırımda, Simeiz şeerinde aktrisa, qırımtatar milliy oyun sanatınıñ parlaq yıldızlarından biri – Selime Çelebiyeva dünyağa keldi. 1936 senesi Yalta aveskâr bediiy ansambline alındı, soñra konkurs esasında horeografik studiyasına qabul etildi. 1940 senesi oñı Aqmescitteki Qırım devlet ansamblinde çalışmağa davet ettiler. 1944 senesi bütün qırımtatar halqınen birlikte Çelebiyev ailesi sürgün etilip, Sverdlovsk vilâyetine tüştüler, 1948 senesi ise Özbekistannıñ Namangan şeerine köçtiler ve 1951 senesinden başlap, Selime Çelebiyeva andaki vilâyet dramatik teatrında çalışa, 1957 senesi ise yañıdan teşkil etilgen «Qaytarma» ansambline qabul etildi. Selime hanum 1989 senesi Qırımda vefat etti ve Aqmescit rayonınıñ Mamut Sultan köyünde defn etildi.
1944 s., 9 avgust künü «İdegey destanı» eserniñ idealleştirme sebebinden Bolşeviklerniñ Umumbirlik kommunistik partiyasınıñ Merkeziy Komiteti öz qararınen Tatar Muhtariyet Sovet Sotsialistik Cumhuriyeti alimlerine Altın Ordu tarihını ögrenmege yasaq etti.
1945 s., 21 avgust künü Rusiye Sovet Federativ Sotsialistik Cumhuriyeti Yuqarı Şuranıñ Prezidiumı «Qırım vilâyetiniñ köy şuralarınıñ ve meskün yerlerniñ adlarını deñiştirme» fermanını qabul etti.
1962 s., 10-13 avgust künleri Taşkentte «Qırımtatar yaşlar şurası» azalarınıñ davası boyunca makeme protsessi keçti.
1965 s., 27 avgust künü Bekabad şeerinde (Özbekistan) qırımtatar milliy areket tarafından teşkil etilgen ilk kütleviy miting kerçekleşti.
1966 s., 24 avgust künü Taşkent studentleri tarafından teşkil etilgen yaşlar Cumhuriyet toplaşuvı kerçekleşti. Toplaşuv toy örtüsi altında keçti (kiyevniñ adı Ahtem edi, toy Akkurgan şeerinde keçti). Toplaşuvda 1921 s. oktâbr ve 1917 s. noyabr tarihlarınen bağlı merasimler muzakere etildi.
1967 s., 29 avgust künü Taşkent şeerinde Milliy areket teşebbüs gruppalarnıñ cumhuriyet toplaşuvı qararınen miting teşkil etilip, keçirildi.
1969 s., 1 iyül – 5 avgust arasında qırımtatar halqınıñ on temsilcisi üzerinde Taşkent protsessi kerçekleşti. Reşat Bayramov, Rollan Kadıyev, Ayder Bariyev, İzzet Hairov, Ridvan Gafarov, İsmail Yazıcıyev, Svetlana Ahmetova, Münire Halilova, Riza Ümerov, Ruslan Eminov Özbek Sovet Sotsialistik Cumhuriyeti Yuqarı makeme tarafından yarım yıldan üç yılğa qadar apis etme müddetine üküm etildi.
1973 s., 14 avgust künü Moskvada Sovet Birligi Kommunistik Partiyalarınıñ Merkeziy Komitetine, Sovet Sotsialistik Cumhuriyetler Birliginiñ teşkil etilmesiniñ 50-nci yıl munasebetinen Sovet Birligi Kommunistik Partiyalarınıñ Merkeziy Komitetiniñ General sekretar L. Brejnev adına, 8 biñ qırımtatarnıñ imzalarınen pekitilgen muracaat metini teslim etildi.
1983 s., avgust ayında gizli şartlarda Musa Mamut adına qırımtatar teşebbüs gruppanıñ informatsion bülletenniñ ekinci sanı çıqtı.
1984 s., avgust ayı – Qasevet tarihiy-etnografik mecmuasınıñ neşir etme başlanğıcı.
1987 s., 2 avgust künü qırımtatarlarnıñ yaşağan yerlerinde 23 iyül 1987 tarihlı TASS haberine qarşı narazılıq mitingleri keçti.
1990 s., avgust ayında Aqmescit rayonınıñ Çoyunçi köyünde sabıq Sovet Sotsialistik Cumhuriyetler Birligi demokratik areketlerniñ konferentsiyası keçirildi.
1990 s., 13-18 avgust künleri arasında Litva ükümeti, öz vatanına qaytqan qırımtatarlarğa, üç cıyma mesken evni ediye etti. 15 iyün künü Litva parlamentiniñ nevbetsiz sessiyasında qayd etilgeni kibi, bu sade bahşış, 1944 senesi kommunist rejiminiñ insaniyetsiz soyqırımına maruz qalğan qırımtatarlarnıñ küreşinen litva halqınıñ samimiy birdemlikniñ bir temsilidir. Aynı künlerde büyük bir qırımtatar gruppası Qırımdan qamaçav Litvağa toplanğan erzaq ve paranı alıp barıp berdi.
1990 s., 23-25 avgust künleri arasında Qırımtatar Milliy areket teşkiliyatınıñ birinci Qurultayı keçti.
1991 s., 7 avgust künü Aqmescitke Yar Çallıdan (Tatarstan) qırımtatalarğa evler qurmağa yardım içün 14 adamdan teşkil bir gruppa keldi..
1991 s., 2 avgust künü Aqmescit rayonınıñ Molodejnoye köyünde qırımtatar lagerine ücüm etildi ve tahminen 200 ev ve muvaqqat evçikler viran etildi.
1991 s., 18 avgust künü Aqmescitniñ şeer parkında, qurulğan Molodejnoye köyünde kerçekleşken ücümni takbih etken miting-narazılıq keçti.
1991 s., 20 avgust künü Aqmescitte Qırım demokratik teşkilât temsilcileriniñ körüşüvi ötkerildi. Körüşüvde Qırımda demokratiyanıñ qorçalanması boyunca Koordinatsion şurası teşkil etildi, reisi Aqmescit universitetiniñ dotsenti Yuriy Gorbunov oldı.
1992 s., avgust ayında «Qırımtatar sanat fondı» içtimaiy teşkilâtı yardımınen qırımtatar ressamlarnıñ eserlerini, bediiy-ameliy sanat nesnelerni ve qırımtatarlarnıñ başqa sanat eksponatlarını toplamağa başlağan Qırımtatar Milliy Galereyası açıldı. 1993 senesi galereya Qırımtatar ressamlar assotsiatsiyanıñ terkibiy qısmı oldı. 1999 senesi galereya İ. Gasprinskiy adına qırımtatar cumhuriyet kitaphanesine keçirildi ve kitaphaneniñ bir bölügi olaraq Qırımtatar tasviriy sanat müzeyi dep adlandırıldı. 1999 senesi 14 dekabr künü müzey, ayrı bir medeniyet müessisesi olıp, yuridik statusını aldı.
1992 senesi, 31 avgust künü Aqmescitte Kebir camide musulman cemiyet temsilcileriniñ Umumqırım toplaşuvı keçti. Qırım musulmanlarnıñ Müftiyatını tesis etme qararı alındı. Müftiy olaraq Seitcelil efendi İbraimov seçildi. Soñ sefer böyle saylavlar 1917 senesi 25 mart künü keçirilgen edi. O vaqıt qırım, leh ve litva musulmanlarnıñ müftiyi olaraq Noman Çelebecihan saylanğan edi.
1993 s., 8 avgust künü Amet Özenbaşlı (1893-1958) – ekim, yazıcı, publitsist, içtimaiy erbapnıñ ceseti Bağçasaraynıñ «Zıncırlı medrese» territoriyasında yañıdan defn etildi.
2007 s., 6 avgust künü Bağçasarayda 79 yaşındaki tarihçı, şair, yazıcı publitsist İdris Çelebi oğlu Asanin vefat etti. Kırımtatar halqınıñ milliy areket erbaplarından biri edi. «Adalet küreşi saflarında» adlı üç cıltlı kitabını neşir etti, Qırım arheologik, tarihiy-mimariy abideler ve qırımtatar halqınıñ musulman «Azizler»ini ögrenilmesi içün cemiyet teşkil etilmesiniñ teşebbüsçisidir.
