Eki ay evel Qırım müsülman diniy idaresiniñ teşebbüsi ve ‘Kaymakan’ konsultatsıon-huquq merkeziniñ adliye destegi ile ‘Qoranta’ programması öz faaliyetini başladı. Programma qırımtatar qorantalarında tartışma, İslam, ahlãq, huquq cehetinden davalı meselelerni çezmek maqsadınen çalışa.
Aile munasebetleriniñ er bir basamağında , Nikãhtan başlap, soñraki qoranta yaşayışı devamında ve yazıq ki, ayırıluvda bir çoq davalı sualler ortağa çıqqanı sır degil. Olar ekseriyetnen, semetdeşlerimiz islamda şariat qanunlarını, devlet tarafından aile azalarına berilgen haqlarını bilmegenlerinden yüz bermekte.
Böyle işbirlik ğayesi QMDİ-de peyda olğan edi. Aynı mında ‘Nikãh’ merasimi keçirile, ‘Şeadetname’ berile. Amma qırımtatar cemaatımızda çeşit yañı diniy aqıntılar peyda olğanından dolayı, QMDİ tek professional adliyecilernen effektiv şekilde çeze bilecek meselelernen rast keldi.
Bu problemler, adiy qırımtatarlarğa hucur, amma bu problemlernen rastkelgen semetdeşlerimizge bayağı aktual körünir. Müftiyatqa ZAGS organlarında qayd etilmegen, yani devlet tarafından resmiyleştirilmegen aile qurğan qadınlar sıq sıq muracaat ete. Adet olaraq, QMDİ-niñ imamı nikãhnı qılsa, ZAGS devlet organlarında evlenüvlerini resmiyleştirilgeni aqqında şeadetnameni, ya da yaşlarnıñ ana-babalarından bu evlenüvge razı olğanlarınıñ tasdiğını talap ete. Tek bu şart le ‘Nikãh kerçekleştirile. Amma Nikãh QMDİ-niñ imamları tarafından er vaqıt qılınmay. Bazıda Nikãhnı aqıntılarnıñ vekilleri, özleri ögrengen imamlar qılıp, yaşlardan ZAGS organlarında evlenüvlerini resmiyleştirilgenleri aqqında şeadetnamelerni soramaylar. Bunıñ neticesinde qadın eñ başından huquq cehetinden belgisiz alda buluna.
Aqayları 3 kere talaq aytıp qaldırğan 19-20 yaşındaki qızlarımızğa baqqanda yürek acıy. Böyle aqaylar aslı da sadıq, sabırlı, itinatlı olmağa çağırğan islam qanunlarını yahşı bilgenlerinde tek şübelenmek qala. Netice ise- qırılğan taqdirler, babasız ösken balalar, evlãtlarnı baqmaq içün sermiya almaq imkãnsızlıq.
Müftiyat adliyecilerge muracaat etkenleriniñ sebebi nedir? Çünki öz zulum ve adaletsizliknen ayrette qaldırğan vaziyetler yüz bermekte. Aqayından şamar aşap, ep razılığı olmağance ondan ketip olamağanını eşitip turğan ve dayanğan yaş qadınnıñ alını köz ögüne ketiriñiz. Ya babası anasını quvğan soñ babasız ösken balaçıqlar azmı?! Böyle özlerini aqıllı sayğan, amma ukrain qanuncılığını-‘kufr’ qanunlar dep sayıp ve qaldırğan qadın ve balalarına iç bir mesüliyetlik duymağan erkeklerge adliyecilerden ğayrı kim daa yardım etip olur? Amma ekseriy allarda böyle mesüliyetsiz baba ve aqaylar islam qanunlarına da riayet etmeyler. Böyle allarda bu ‘çoq bilgen’ müsülmanlarnı İslam qanunlarına olmasa bile, iç olmağanda ukrain qanunlarına riayet ettirmek içün professional huquq yardımı zarur.
Semetdeşlerimizni Müftiyat ve ‘Kaymakan’ konsultatsıon- huquq merkezine muracaat etmege çağıramız.
Allah epimizge yardım etsin, öz rahmet ve adaletini indirsin.
95000, Aqmescit şeeri,
Karla Marksa s., 36,
Tel. 095 015 72 26
QMDİ-niñ matbuat merkezi, ‘Kaymakan’ KHM