Milliy Meclis reisi Mustafa Cemilev Frenkistannıñ Ukrainada Fevqulade elçisinen körüşti

11.05.20160:19

Keçken aftanıñ soñunda Kiyevde Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilevniñ Ukraianada Frenkistannıñ Fevqulade elçisi Alen Remi ile resmiy körüşüvi olıp keçti.

Ukrainada Frenkistan Elçiliginiñ birinci kâtibi Emanüyel Berar ve Milliy Meclis reisiniñ Frenkistanda temsilcisi Güliver Altinniñ iştiragı ile Frenkistan elçisiniñ ofisinde keçken bu körüşüvde Ukrainadaki siyasiy- içtimaiy vaziyet, Ukraina ve Qırım muhtar Cumhuriyeti akimleriniñ qırımtatar halqınıñ meselelerine munasebeti muzakere etildi.

Frenkistan elçisi Alen Remi qırımtatar meselesiniñ çezilüvinde Ukraina hükümetiniñ qoltutuvı, Qırımtatar Milliy Meclisi ve Ukraina Prezidenti arasında dialog seviyesi, ve Qırım Nazirler Şurasınıñ reisi ile munasebetlerinen meraqlandı.

Öz nevbetinde Meclis reisi Ukraina ve qırımtatarlarınıñ özara munasebetleri, topraq, milliy tasil, medeniyet saasında bir sıra çezilmegen problemler aqqında ikâye etti.

Körüşüv iştirakçileri Qırımtatar halqınıñ öz Vatanda haq-huquqlarını ğayrıdan tiklev, onıñ Ukrainada havfsızlıq ve inkişaf kefaletlerini temin etilüvi meseleleri boyunca halqara forumnıñ keçirilmesine dair fikirlernen paylaştılar.

Bundan da ğayrı, Frenkistan elçisi qırımtatar halqınıñ siyasiy sisteması, organlarınıñ qurumı, Qurultayğa saylav tertibi ve olacaq saylavlarnen meraqlandı.

Taraflar medeniyet saasında işdeşlik meselelerini muzakere ettiler. Qırım ve frenkistanlılarnıñ çoqasırlıq alâqalarını qayd etken Mustafa Cemilev Bağçasarayda "Qırımda Frenkistan konsulınıñ evi" degen müzey ve medeniy merkez açmaqnı teklif etti.

Meclis reisiniñ Frenkistandaki temsilcisi Gülliver Altin teklif olunğan leyhanı tafsilâtlıca taqdim etti. "Qırımda Frenkistan konsulınıñ evi" qırımtatarlar ve frenkistanlılarnıñ çoqasırlıq medeniy alâqalarını müzey ve arhiv vesiqaları esasında kösterecek müzey ve medeniy merkez olur.’

Müzeyniñ ekspozitsiyası Frenkistan ve Qırım arasında diplomatik munasebetlerini, bunıñ kibi de Frenkistan ve qırımtatarlarnıñ bugünki bağlarını aks ettire. Ekspozitsiyanıñ esas mevzuları: frenkistan seyahatçılar Qırımda (XIII-XVIII asırlar), Frenkistan qırallığı ve Qırım hanlığınıñ diplomatik alâqaları, Qırım işğalinden soñra frenkistan elçilerniñ Qırımğa ziyaretleri, frenkistan diplomatiyası ve ticareti içün qırımtatar tiliniñ müimligi (1795 senesi mart 30-da qabul etilgen parlament qanunı) Frenkistan ve Qırım XIX-ncı asırda (Napoleonnıñ 1812 senesi qırımtatarlar ve ukrain kazaklarnınıñ devletini qurmaq boyunca planı), 1812 senesi Frenkistan ve Rusiye cenkinde qırımtatarlarnıñ iştiraki, Qırım cenkinde (1853-1856 ss) Frenkistan ve qırımtatarlarnıñ rolü, XVIII asırlarnıñ başı ve XX asırda frenkistanlılarnıñ Qırımğa köçüvi, qırımtatarlar Frenkistanda (İsmail Gasprinskiy, Cafer Seydamet ve digerleri.), qırımtatar ressamı Ğazı Le Tatarnıñ Frenkistan tasviriy sanatınıñ tarihında yeri, qırımtatarlarnıñ 1925 senesi Parij sergisinde iştiraki, Frenkistandaki qırımtatarlarnıñ tarihını ilmiy cehetten ögrenüv, Frenkistandaki müzey fondlarında qırımtatarlarnıñ tarihı ve medeniyetine dair şeyleri, Qırımtatar müzeyinde frenkistanlılarnıñ tarihı ve medeniyetine ait eşyalar, qırımtatar halq milliy areketi aqqında Frenkistan matbuatındaki maqaleler.

"Larişes" Qırım tarihiy müzeyinde meydanğa ketirilecek Müzeyniñ teşkilâtçıları "Frenkistan-Qırım" birleşmesi (Lion ş, Frenkistan) ve Frenkistanlılar Qırım cemiyeti (Aqmescit ş, Ukraina).

Bundan da ğayrı, Güliver Altin "Larişes" Qırım tarihiy müzeyiniñ faaliyeti aqqında ikâye etti. Mustafa Cemilev ise Milliy Meclis mezkür müzeyniñ işine qoltutqanı, kollektsiyanı gümrükten keçirüvindede yardımcı olğanını ayttı. Frenkistan elçisi bu meselelerni al etmege olar da yardım etecegini işandırdı.

Körüşüvniñ soñunda Mustafa Cemilev tarihçı ve şair Halim Geraynıñ Qırım hanlığınıñ tarihı aqqında frenk tiline tercime etilgen "Gülbuni hanan" adlı kitabını ediye etti.