Özlerini ‘Ukraina milletçileri’ ‘Ukraina mustaqilliginiñ tarafdarları’ olaraq tanıtqan, amma aslı öyle olmağan bazı vatanperverlerniñ bazı tasdiqlarını izaat etmesek olmaz.
Ukrain halq firqasınıñ Qırım teşkilãtınıñ vekili O.Fomuşkin, özüni er alda toprağımıznıñ aqiqiy Vatanperveri sayıp, endi eki defa Qırım haqqında beyan etti. ‘Ukrainasız Qırım boş sahrağa çevirilir edi’ tasvirinde o provokatsıon şekilde 1954 senesi Hruşçov tarafından Ukrainağa Qırımnıñ ‘qaytarılması’ ve Qırımnı Ukrainanen birleşmesi aqqında ikãye ete. Mantıq qaidelerine köre, bir şeyni qaytarmaq içün o bir şeyge saip olmaq kerek edi. 1954 senesine qadar Qırım Ukrainağa ait olmağanını belli. Tarihten tam belli ki, Ukraina daa olmağanda qırımtatarlarınıñ öz devletleri ,yani Qırım hanlığı bar edi. Qırım hanlığınıñ iştiragı olmasaydı, Ukraina mustaqilligine yetemez edi.
Qırımnıñ taqdirini başqa taraftan, yani 1944 senesi sürgünlikten soñ, 1954 senesi SSCB (SSSR) yolbaşçılığı tarafından qanun mücibi Qırım Ukrainağa berilgen edi. Fikrimce, ukraina ve qırımtatar halqlarnıñ tarihiy, medeniy, etnik bağlarını közge alsaq, Ukrain SSRine Qırımnı berilmesini müsbet adım olaraq qabul etmek mümkün.
Aynı zamanda da, Fomuşkinniñ aytqanına köre, ‘yarımadanı suvnen temin etmek içün, deyerli aynı ukrain territoriyasını suvğa ğarq etmege kerek edi eken. Bu malümat aqiqatnen teñ kelmegenini sade esaplar tasdiqlay bile. Yarımadanı suvnen temin etken Kahov suv anbarı 2155 km. yerini ala, Qırım ise 26 860 km., yani 12,5 kere ziyade. Kahov gölniñ esas vazifesi elektroenergiyanı işlep çıqarmaqtır, suvnen ise ekseriyetnen Ukrainanıñ cenüp taraflarını ve qısmen Qırımnı suvara. Ebette, evelden Ukrainanıñ cenüp topraqları Qırım hanlığınıñ terkibine kirgenini hatırlasaq, Fomuşkinniñ sözleri aqiqatqa oşay bile. Öyle olsa, muellif öz fikirlerini açıqça añlatıp, oquyıcını şaşmalatmamalı.
Qırımda Şimal-Kavkaz kanalından yer alğan zararlar aqqında laf yürsetmeycem. Olar er kesge bellidir. Qırımğa suniy tarzda suvnı alıp ketirüv sebepleri de bellidir. Kanal 60 seneleri qurulğandır. O vaqıtlarda muacirler ne Qırım tabiatını, ne de suv tapuv ananelerini añlamay ediler.
Qırımnıñ tamır halqı sürgünlikten evel, köy hocalıqta yüksek yeñişlerge yetken ediler. Bunıñ sayesinde Qırım ASSR 1934 senesi köy hocalığındaki muvafaqiyetleri içün Lenin ordeni(medali) ile taqdirlengen edi.
Bizim ateşli’ vatanperverimizge’ şunı hatırlatmaq ister edim ki, Kahov suv anbarınıñ tübünde Tomakov, Nikitin, Çertomlık, Bazavluk, Yañı Seçleri yerleşe ediler. 1775 senesi Rusiye imperatoru Yekaterina tarafından bütünley yoq etilgen Zaporoj Seçniñ territoriyası XX asırda sovet akimiyeti tarafından mahsus taptaldı.
İşte bu yerde Vatanına sevgini köstermek içün ne güzel imkãn! Şu suv anbarınıñ tübünde Ukrainanıñ aqiqiy tarihı, Ukraina ve Qırım arasında dostluq munasebetleriniñ isbatları saqlanılmaqta.
Böyle ‘vatanperverlerniñ’ bu kibi provokatsıon adımları aslı diqqatqa layıq olmamaq kerek. Amma yaqında Fomuşkin, Qırım muhtariyetniñ statusını deñiştermek kerekligi aqqında söz yürseterek, Qırımnı Tavriyağa deñiştirmek ve mında Tavriya guberniyasını teşkil etmek ğayesine qoltuttı.
1802 senesi Rusiye imperiyası tarafından teşkil etilgen Tavriya guberniyasını tiklemege ğayret etken küçler qırımtatarlar içün o sadece milliy facianen bağlı olğanını añlamalılar. Er bir qırımtatar Tavriya Guberniyasını meydanğa ketirmek esnasınıñ esas unsurlarından biri ‘Qırım qırımtatarlarsız’ siyasetiniñ amelge keçirilüvi olğanını yahşı hatırlay. Aynı bu şiar altında Rusiye imperiyası halqımıznı yoq etmege başladı. Qırımnı-Tavriya guberniyası olaraq adlandırmaq ğayesini seslendirmek bile açıq provokatsıya sayılır.
Böyle kibi provokatsıon areketlerniñ yerine aqiqiy ukrain vatanperverleri Qırımnı añğanda tarihnıñ bam başqa saifelerini hatırlay bile ediler. Ukrain vatanperverleriniñ sovet devrinde qırımtatarlarınıñ Vatanına avdet oğrunda küreşine desteginiñ bir misali.
1988 senesi baharde Qırımtatar milliy areketiniñ merkeziy teşebbüs gruppasınıñ adresine ‘Український вісник" (№11-12) dergisinden mektüp keldi. Mezkür neşirniñ muarririyeti qırımtatarlardan kelgen bir sıra muracaatlarını ögrenip, öz dergilerinde qırımtatar halqınıñ adaletli talaplarına qoltutqanlarını bildirgen muracaatnı derc etti.
Bundan da ğayrı, dergide belli siyasiy mabüs Yuriy Badzonıñ SSCB(SSSR) yolbaşçılığına yollağan mektüp te basılğan edi. Mezkür mektüpte ayrıca böyle yazılğan edi: ‘…Fikrimizce içtimaiy- siyasiy emiyet taşığan meselege dair öz noqta-i nazarımıznı er kesge bildirmek siyasiy ve ahlãqıy borc olaraq tanıymız. Söz 1944 senesi Qırımdan Orta Asiya rayonlarına köçürilgen qırımtatar halqınıñ taqdiri, onıñ vatanına Avdet oğrunda küreşleri, Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ tiklenilmesi aqqında yürsetile. Firqa stereotipleri ve mefkureleri, milliy musaviyligine zıt kelip, ayrıca pek sabit ve qaviydir. Komissiya işleriniñ neticeleri aqqında ilk resmiy bildirüvler bu aqta tekrar hatırlattılar. Komissiya qırımtatarlarınıñ turmuş meselelerinde toqtap, talaplarınıñ esas maiyetine, yani Vatanğa avdet ve Muhtar Cumhuriyetiniñ tiklenilmesine diqqat etmey.
SSCB(SSSR) akimiyet organlarınıñ diqqatını mezkür talaplarını közge alınmaması milletlerniñ öz -özüni tayin etmek haqqınıñ bozuluvı sayılır.
Öz tarafımızdan qırımtatarlarınıñ adaletli talaplarına qoltutamız ve Qırımdan sürgün etilgen qırımtatarlarına tuvğan topraqlarına avdet etmek içün zarur şaraitler ve Ukraina sıñırlarında milliy-territorial Muhtariyeti, yani Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ tiklenilmesini temin etilmesini talap etemiz.’
Elbette, halqlar ve olarnıñ haqları aqqında sovet huquqqoruyıcısı Yuriy Badzo kibi açıq tüşünmek içün şimdiki ‘vatanperverlerge’ apshanelerde bayağı oturmaq kerektir. Eñ-evelã olar samimiy, vatanperver, Ukrainanı sevgen insanlar olmaq kerekler.
Aslı da belki er şey daa sadedir. QırımnıTavriyağa adlandırmaq leyhasını amelge keçirmege tırışıp, olar belki de kerçekte Ukrainanıñ Malorusiyege çevirilmesine azırlanalar. Böyle alda er şey añlaşıla. Bu fikirniñ de mevcut olmağa haqqı bar!
Ali Hamzin