Şiş-kebap ya da şaşlıq

11.05.20160:19

Vikipediyanıñ (virtual serbest entsiklopediya, İnternetniñ er bir qullanıcısı oña kirip, onı deñiştirip olğan) bergen malümatına köre ‘şaşlıq’ sözü qırımtatar tiliniñ ‘şişlik’, ‘şiş’ sözünden, yani şiş içün (et) manasını taşıy. ‘Kebab’ sözü ise ‘qavurılğan et’ manasında qullanıla.

Başqa bir fikirge köre, şaşlık sözü qırımtatar tiliniñ ‘şaşmaq’ sözünden peyda oldı. Yani ‘şaşılacaq aş’ manasında qullanılğan. Bu adlandırmanı haccdan qaytqan yolcular qullana ediler. Bir de bir çölde bir çoban olarnı tal terekniñ tayacığına sıralanğan ve araba köpçeklerinden kömürler üstünde qavurulğan et keseklerinen aşata edi. Çünki ğarip çobanda etten ğayrı bir şey yoq edi.

Bu ‘şaşılacaq’ aşnı azırlamaq içün bizge böyle malzemler kerek olur:

500 gr tuvar eti,

2 soğan,

100 gr yeşil soğan.

Marinad içün farqlı variantlar qullanıla bile: sıcaq olmağan qoyu qara çay, gazları çoq olğan mineral suv (gaz etke keçip, marinad ceryanını tezleştire), kerçek meyva şıraları, ekşice olğan qatıq, tuzlu suv, şarap ve il.

Marinad içün sirke qullanılmasa daa da güzel olur, çünki o etni suvsızlıqqa ketire, yani şaşlık sert ve quru olacaq. Aziyada şaşlık ustaları şaşlıknı sade suvda marinad eteler. Bunıñnen olar eki maqsadqa yeteler: etniñ ağırlığını yükselteler, yani et 200-300, 500 gr bile ağır ola ve böyle marinad etme iç bir para masrafını talap etmey. Marinadnıñ müim qısmı – soğandır. Onıñ şırası etni yımşata. Elbette baqaratlar da pek müimler: kinza, zira, qara biver, defne yapraqları.

Aydı başlayıq. Etni çandırlardan ayıramız, 40-50 gr. keseçiklerine kesemiz, farfor savutına qoyamız, marinadnı da üstüne tökemiz. Bu sefer men qatıq qullanam. Tuzlaymız, qara biber qoşamız, baqaratlarnı, soğannı qoşamız ve qarıştıramız. Savutnı qapaq ile qapatıp, suvuq yerde 2-3 saat tutamız.

Azır etniñ arasına yağlar (kurdük yağı olsa daa da güzel) qoyıp, demir tayaçıqlarına tizemiz. Yağlarnı marinadqa qoşmaymız. Ateşi olmağan kömürler üstünde qavuramız, er 8-10 daqqa tayaçıqlarnı çeviremiz, çünki et er taraflama qavurılmağa kerek.

Sofrağa qoyulğanda et keseçikleri tayaçıqlardan çıqarılmağa kerek. Et tabaqqa qoyulıp, pomidor, yeşil soğan, limon ile bezetile.