“Qırımtatar sanatlar muzeyi” QCM’niñ yaş istidatlı hadimniñ şiir satırları 21 iyun künü 50 yaşını toldurğan belli qırımtatar grafik-ressam, Sovet Birligi Ressamlar birliginiñ azası, Qırım MC’de nam qazanğan ressam Ramiz Netovkinniñ romantik icadını pek yahşı köstere.
Bu künü “Bahçisaray tarihiy-medeniy qoruğı” QCM Bediy muzeyinde onıñ “Bahçisarayım” şahsiy sergisiniñ açılışı olıp keçti. Ressamğa öz ürmetini bildirmek içün Bahçisaray rayon devlet memuriyetiniñ reisi İ.Umerov, ressam ailesiniñ dostu, regional meclisniñ reisi D. Seytveliyeva, qoruq müdüriniñ ilmiy işler boyunca muavini O.Gayvoronskiy, ressamlar, içitmaiy teşkilâtlarnıñ temsilcileri keldiler. Minnetdarlıq sözlerini ve samimiy tilekler ressam adına aytıldılar.
Pek işkir ve talapkâr R.Netovkin bir qaç ay içinde ekinci şahsiy sergisini keçire. Büyük olmağan zalda yerleşken ekspozitsiyağa 30 eser kirdi – soñki yıl içinde yapılğan retrospektiv (1980-90 ss.) ve yañı studiya işleri.
Qırım bediy mektebini keçken usta 30 yıl devamında peyzaj janrına ve Qırım mevzusına, onıñ keçmişine ve şimdikine sadıq. Bu vaqıt içinde o, öz individual bediy uslübini işletip çıqardı.
Vatanğa avdet ve ğayıp olğan er şeyni qaytarmaqnıñ facialı imkânsızlığı onıñ sanatınıñ leytmotivni teşkil ete. Keçe yatqan eskilikniñ bütün hususiyetlerini köstergen ressam sanatnıñ tiri, obrazlı tilinen Bahçisaraynıñ tarihiy keçmişke öz fikirler, duyğularnı ifade ete. Bahçisaray ressam içün tek Vatan (ana taraftan tamırları Eski Yurttan, şimdi Podgornaya soq.), Qırımnıñ eñ sevimli köşelerinden biri degil, amma ressamnıñ er vaqıt ilham tapqan şeeridir. R.Netovkinniñ peyzajları aqiqatnen tam ola. Ressam qayda çalışsa çalışsın, yerni ögrene: qadimiy soqaqlar, evler, qayalar, dürbeler.
“Mucizeli Bahçisaray”, “Nostalgiya”, “Qadimiy divarlar yanında”, “Bahçisaray basamaqları”, “Eski Yurtta baba evi” şiiriy adlı grafik mektüplerde qadimiy Bahçisaraynıñ keçmişi ve şimdikine ğamlı, ayretli munasebeti oqula. Tabiatqa ve mimarcılıqqa diqqat, keskin baqış ve eminli el Netovkinge tarih içün saqlanmağa kerek olğan grafik abideler yaratmağa imkân bere.
R.Netovkinniñ “Yaz Bahçisarayı”, “Han sarayı”, “Aralıq”, “Çuruk-Su yanındaki köpürçik” eserleriniñ lirik obrazları yengiller, avanen qaplanıp, öz nostalgiya hususiyetlerinen öz topraq ve halqına yaqın, olarda “topraq ve taqdir nefes ala…”.
Kâğıtqa er bir toqunma, er bir sızıq – bu, Ustanıñ duyğuları, onıñ can areketleri ve özüni bütünley sanatqa bermesidir. Tuvğan Qırımnıñ avasını, renklerini ve zengin tarihini teren sindirgen insan yüksek bediy seviyedeki eserlerni yarata bile.
İleride R.Netovkiniñ çoq icadiy planları bar. Ramiz beyge qaviy sağlıq ve yañı meraqlı sergiler, er tutqan işinde muvafaqiyetler tileymiz!
Malümat. Ramiz Netovkin 1960 senesi Taşkent vilâyetiniñ Almazar qasabasında doğdı. 1975 senesinden Qırımda (Qarasuvbazar ş.) yaşay, 1980 senesi N.S. Samokiş adına Aqmescit bediy oquv yurtunı bitirdi. “Qarasuvbazar aralıqları” albomı içün “Qarasuvbazarnıñ keçmiş, şimdiki ve kelecegini aks etken eñ yahşı eser içün” kategoriyasında Bekir Çoban-zade adına mukâfatnıñ laureatı. 1983 seneisnden vilâyet, cumhuriyet ve çetel sergilerniñ faal işitrakçisidir. Şahsiy sergileri Aqmescit, Bahçisaray, Kezlev, Aluşta, Moskva, Tartu (Estoniya), Varşava, Lüblin (Poloniya), Nyu-York, Kastamonu (Türkiye) şeerlerinde keçirildi.
Mervet Bekirova
QCM “Qırımtatar sanatlar muzeyi”